Nga Endri Tafani
Prej shumë vitesh ka një përplasje për influencë në gadishullin arabik dhe botën arabe midis Arabisë Saudite dhe Iranit. Një ndarje dhe armiqësi fetare e politike midis Sauditeve Suni dhe Persianeve Shia që ka zanafillën që në fillimet e islamit, por që në dekadën e fundit ka marrë përmasat e konfliktit të armatosur nëpërmjet fraksioneve që financohen nga të dy palët.
Falë dritshkurtesise të Bush, regjimi Suni i Sadamit ra dhe u zëvendësua me një regjim Shia në influencën totale të Iranit. Tashmë Irani kishte dalje direkt në Mesdhe pasi kishte nën kontroll Hezbollahet në Liban, Asadin në Siri dhe Aleancen Kombëtare Irakene (Shia) në Irak.
Arabia Saudite iu përgjigje duke financuar lëvizjet islamike suni në këto vende. Lëvizje që i dolën nga kontrolli më pas dhe formuan shtetin islamik (ISIS) që u shtri në Siri dhe Irak. Politikat ekstremiste të ISIS sollën dhe ndërhyrjen e amerikanëve dhe bashkë me iranianët shteti islamik në Siri dhe Irak u shkatërrua, por rajoni ngeli nën kontrollin politik të Iranit. Në të njëjtën kohë Irani mbështeste dhe lëvizjen Huthi në Jemen në jug të Arabisë Saudite dhe me gjithë ndërhyrjen e Arabisë Saudite në konflikt me forca në Jemen, prape Irani arriti të shtrinte. influencën e vet në këtë shtet. Tashmë Arabia Saudite ishte e rrethuar në veri dhe jug me shtete nën influencën e Iranit.
Në vitet e fundit Arabia Saudite ndryshoi strategji. Nëpërmjet programit Saudi Vision 2030, Princi trashëgimtar po mundohet ta projektojë Arabinë Saudite në të ardhmen duke diversifikuar ekonominë e duke investuar në teknologji e turizëm. Në kuadër të këtij vizioni Princi bashkëpunoi jo vetëm me rusët dhe kinezët por filloi dhe bashkëpunimi me izraelitët për gjetjen e një marrëveshjeje paqe dhe në shtator 2020 u arrit një marrëveshje normalizimi mes palëve me negocimin e Trump.
Por Irani kishte plane të tjera dhe me financimin e Hamas dhe sulmin ndaj izraelit rrezikon ta hedhë në erë këtë proces normalizimi.
Arabia Saudite ndodhet tashmë në pozicion të vështirë.
Nga njëra anë është fakti që Arabia Saudite është vendi më prestigjioz në botën islamike edhe për faktin që xhamia e Mekes është në territorin e saj dhe familja Saud është ruajtëse e xhamisë. Si e tillë një përplasje mes palestinezëve (që Arabia Saudite i ka përkrahur që nga fillimi) dhe izraeliteve ku çështja e Jerusalemit është një çështje kyçe, nga bota myslimanë pretendohet një pozicionim i fortë i Arabisë Saudite nga ana e myslimanëve palë në konflikt l, pra nga ana e palestinezëve.
Nga ana tjetër tashmë Hamasi është i lidhur me Iranin dhe nuk është në interesin e Arabisë Saudite që të ketë influencë iraniane jo vetëm në veri dhe jug por dhe në perëndim të saj e për më tepër influencë e mundshme iraniane mbi Jerusalemin në të ardhmen nëse Hamasi bëhet faktori i vetëm palestinez dhe merr nën kontroll Jerusalemin Lindor. Për këtë arsye Arabia Saudite do ishte shume e kënaqur që Hamasi si agjent i Iranit të asgjësohej nga ushtria izraelite pa ngritur as gishtin me të vogël për ta ndihmuar. Në këtë mënyrë influenca iraniane në Palestinë merrte goditje, por dhe projekti politik dhe ekonomik Vizion 2030 do vazhdonte si me pare.
Për këtë arsye është më e logjikshme për Arabinë Saudite që të presë shkatërrimin e Hamas-it si strukturë dhe në fund të futet si negociatore mes palestinezëve që ngelin dhe Izraelit, duke marrë përsipër dhe meritat e paqes dhe influencën në botën arabe.
Është një lojë e vështirë ekuilibri për Arabinë Saudite, një lojë që mund të vejë në rrezik reputacionin, influencën e saj politike në botën arabe por dhe rolin e saj në glob në të ardhmen.
Fakti që jo vetëm nuk është ndjerë deri tani, por dhe Lidhja arabe që varet nga fjala e saj, Lidhje e cila duhet thënë shumica janë suni dhe nuk e kanë aq dëshirë ngritjen e Iranit, mesa duket tregon që kapitullit të Hamas-it po i vjen fundi.
Llogaritje gabim, mbështetja tek aleatët e gabuar dhe shkatërrim jo vetëm si organizatë por për fat të keq dhe të një populli te tërë që bëri gabimin që e mbështeti duke u futur dhe vetë në një qorrsokak.
Të dhëna të reja kanë dalë në dritë në lidhje me zjarrin që përfshiu ditën e sotme një traget të linjës Sarandë-Korfuz në portin e qytetit bregdetar.
Pasi zjarri është shuar janë konstatuar dëme të shumta në mjetin lundrues, të cilat përllogariten në vlerë mbi 300 mijë euro.
Mësohet se pronarët e tragetit kanë shprehur dyshimet e tyre se zjarri ka qenë i qëllimshëm dhe po sipas tyre shkak mund të jetë bërë konkurrenca.
Një plagosje me thikë ka ndodhur sot në terminalin e autobusëve në qytetin e Fierit. Ngjarja ka ndodhur pas një konflikti të çastit për motive të dobëta. Një 50-vjeçar plagosi me thikë një 40-vjeçar.
Ky i fundit është dërguar në spitalin e Fierit, ku po merr ndihmë mjekësore, ndërsa autori i plagosjes është shoqëruar në komisariat.
NJOFTIMI I POLICISË:
Plagosi me mjet prerës (thikë) një shtetas, Policia kap dhe vë në pranga, menjëherë pas ngjarjes, autorin e dyshuar.
Rreth orës 11:30, tek terminali i autobuzëve në Mbyet, Fier, dyshohet se pas një konflikti të çastit, për motive të dobëta, shtetasi A. L. 50 vjeç, ka plagosur me mjet prerës (thikë), shtetasin K. L., rreth 40 vjeç.
Nga ndërhyrja e menjëhershme e shërbimeve të Policisë, është bërë e mundur kapja dhe shoqërimi në Komisariat, i shtetasit A. L., me të cilin po kryhen veprimet e mëtejshme procedurale.
Ndërkaq, i dëmtuari është transportuar në spitalin e Fierit, ku po merr ndihmë mjekësore.
Grupi hetimor po punon për sqarimin e plotë të rrethanave të rastit.
Mjeti lundrues kishte rreth 40 minuta që kishte ardhur nga Korfuzi.
Ndërkohë, zjarrfikësja ndodhet në vend. Fatmirësisht në momentin kur ndodhi zjarri në bordin e anijes nuk kishte pasagjerë.
Një sherr është regjistruar gjatë natës në Sarandë, ku një person është goditur me qytë pistolete. Ngjarja në shëtitoren e qytetit afër mesnate.
Kristo Ballkoni, 31 vjeç, banues në Sarandë dyshohet se është goditur me qytë pistolete në pjesën e fytyrës.
I riu është transportuar me urgjencë në spitalin e Sarandës ku ka marrë ndihmën e parë për shkak të plagëve në fytyrë. Policia prej mesnatës ka nisur hetimet për ngjarjen e rëndë dhe po grumbullon pamje filmike me qëllim identifikimin e autorëve.
Zhvillimi i turizmit është lajm shumë i mirë për sektorin bankar. Andi Ballta, Drejtor i Përgjithshëm i Bankës Amerikane të Investimeve (ABI Bank), thotë për “Monitor” se është tregu ai që duhet të përcaktojë drejtimet e zhvillimit, ndërsa sugjeron se ndërtimet në bregdet duhet të orientohen më shumë drejt hoteleve dhe ndërtesave të larta, për të shfrytëzuar më mirë hapësirën e kufizuar të tokës që ka vendi ynë. Sipas tij, mbështetja e turizmit në nivelet e vitit të kaluar do të jetë shumë e rëndësishme për ekonominë dhe sektorin bankar.
Si e vlerësoni ecurinë e aktivitetit të Bankës Amerikane të Investimeve gjatë vitit të kaluar? Cilat ishin zhvillimet më të rëndësishme për sektorin bankar në vitin 2023?
Është një vit tjetër rekord për ABI në të gjithë treguesit financiarë dhe operacionalë. ABI është banka me raportin më të vogël të kredive të këqija, përfitueshmërinë më të madhe vjetore dhe rritjen organike më të shëndetshme në sistemin bankar.
Më vjen shumë mirë që ABI është gjithashtu banka me mesataren më të lartë të pagave në sistemin bankar.
Zhvillimi më i rëndësishëm në vitin 2023 ishte që vendime të rëndësishme kreditimi për sistemin bankar filluan të merren në Tiranë dhe u morën shqip. Ky është tashmë një fakt shumë domethënës, i mirëpritur nga biznesi dhe u konfirmua nga pjesëmarrja e suksesshme e bankave me pronësi të plotë apo të pjesshme lokale në disa sindikata të rëndësishme. Përveç likuiditetit të mjaftueshëm, në këtë dinamikë të re ka ndikuar dhe vendimmarrja e shpejtë e bankave lokale.
Pas pandemisë, po vërehet një rritje e ndjeshme e rolit të turizmit dhe sektorit të pasurive të paluajtshme në ekonomi. Si po ndikojnë këto zhvillime në sektorin bankar?
Zhvillimi i turizmit është lajm shumë i mirë për sektorin bankar. Turizmi ka vite që është i rëndësishëm dhe ABI ka qenë në pararojë të financimit të turizmit. Është fakt që qeveria shqiptare është qeveria më pro biznesit të turizmit në rajon. Kjo duket sidomos në drejtim të zhvillimeve rezidenciale në bregdet.
Turizmi duhet mbrojtur nga “mendjexhinj” burokratë (si në rajonin e Ballkanit apo Mesdheut Verior), që ulërasin sa herë shikojnë të ndërtohet pallat në bregdet, apo ngrenë zhurma boshe për shkatërrimin e bregdetit, apo tregojnë përralla me oligarkë, apo dhe të marrë, që vazhdojnë të luftojnë komunizmin (në plazh) në 2024.
Uroj që Shqipëria të ndjekë shembullin e Majamit, ku tregu është ai që përcakton destinacionin e zhvillimit, dhe jo burokratët (e përsëris) “mendjexhinj”.
Shqipëria ka një bregdet shumë pak të zhvilluar, që krijon iluzionin e zhvillimit pa fund, por gjithsesi ne kemi një hapësirë relativisht të kufizuar toke, prandaj zhvillimi në bregdet mund të jetë më shumë me apart hotele / kondominium dhe jo vila pa fund.
Kuptohet, mbështetja e qeverisë me infrastrukturë për ndërtesa të larta në bregdet është çelës dhe vendimtare. Mendojmë se qeveria do të fillojë të mbështesë me garanci sovrane zhvillimin e infrastrukturës në vend, sidomos tani që borxhi publik në krahasim me PBB (por edhe borxhi privat në krahasim me depozitat) është në nivele tejet të ulëta.
Cilat mendoni se do të jenë sfidat kryesore për sektorin bankar në vitin 2024?
E para sfidë është që turizmi të vazhdojë të ndihmohet të mbajë ritmet e vitit 2023. Elementi i sigurisë dhe pranisë së forcave të rendit në bregdet gjatë sezonit do të duhet të përmirësohet. Do të ishte naive të merrej e mirëqenë rëndësia e qetësisë civile, sidomos gjatë sezonit. Duhen shumë më shumë njerëz, mjete dhe trajnim. Është në interes të sistemit bankar të vendosë turizmin dhe forcat e rendit në krye të mbështetjes sociale korporative.
Çdo lajm jo i mirë për sigurinë e turistëve në Shqipëri do të ekzagjerohet nga tregjet konkurrente. Sfida e dytë lidhet me përdorimin e bonove korporatave, ku Shqipëria është shumë e vonuar. Ky treg në vendet e zhvilluara është shumë më i madh se totali i kredidhënies bankare, ndërkohë që në sistemin bankar shqiptar është pothuaj joekzistent.
Theksoj, se kjo nuk është për faj të institucioneve rregullatore. Mbështetja e Bankës së Shqipërisë dhe AMF ka qenë e plotë dhe e kahershme dhe është një nga rastet pozitive kur institucionet rregullatore janë përpara tregut. Transferimi profesionist i balancës së bonove korporative dhe roli i bankave në këtë proces mendoj se do jetë një risi domethënëse në vitin 2024. ABI dhe partnerë të tjerë do të jenë pjesëmarrës aktivë në këtë proces./Monitor
“Pse s’më fute kokë më kokë me Romeon?”/ Kërkesa e Meritonit habit Eglën
Piu kafe me kunatën më pas u hodh në lumin Bunë me tre fëmijët, detaji tronditës
Akuzohet se çoi drejt vetëvrasjes vajzën e tij, reagimi gjakftohtë i babait
Hap i pakthyeshëm/ Daçiç: Ndërkombëtarët po i bëjnë presion Kurtit për…
Ergys Arrazi kishte një lidhje tjetër, i kërkonte bashkëshortes të dalë nga shtëpia
“Narciste e frikshme”/ Krist Aliaj komenton romancën Romeo-Heidi
Zhdukja e nënës me fëmijët/ Arrestohet bashkëshorti, policia: E mitura u vetëmbyt nga dhuna e ushtruar nga babai
Vrasja e të moshuarve/ Dyshohet për një flirt mes autorit dhe viktimës
