‘Ne do të dalim nga Këshilli i Evropës nëse Kosova pranohet. Do të kandidojmë për një vend si anëtar jo i përhershëm në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, nëse votohet rezoluta e Gjermanisë dhe Ruandës dhe do të shkruajmë pa pushim për gjenocidet e Perëndimit. Do të mundim bindshëm dy vende të NATO-s” –  Këto janë disa nga mesazhet e presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçic, i cili tha se muajin e fundit për çdo zjarr të vogël që është shuar, është ndezur një i ri, më i madh. Me të gjitha këto, ai qetësoi publikun vendas por edhe provokoi publikun ndërkombëtar…
Janë dy tema kyçe mbi të cilat presidenti serb ka “ndërtuar” vlerësimin e tij në javët e fundit. E para është pranimi i Kosovës në Këshillin e Evropës dhe e dyta është Rezoluta për Srebrenicën.
Dhe teksa u fol shumë për faktin se do të shqyrtohet pranimi i Kosovës në Këshillin e Evropës, Vuçic në TV Prva më 22 mars, shumë qartë tha se do të shohim nëse Serbia do të mbetet anëtare e këtij organizimi.
“Do të shohim, ndoshta do t’ju pëlqejë më shumë ta keni Prishtinën në Këshillin e Evropës sesa Beogradin dhe Serbinë” – tha Vuçic pasi organizata konfirmoi se anëtarësimi i Kosovës do të diskutohej në fund të marsit.
Për Vuçicin, ky hap ishte një përjashtim de fakto i Serbisë nga anëtarësimi, megjithëse nuk është e qartë se mbi çfarë baze ai e ndërtoi një pozicion të tillë. Vitin e kaluar, në shkurt dhe mars, pasi u pajtua me marrëveshjet e Brukselit dhe Ohrit, Vuçic pranoi edhe pikën 4, ku thuhet qartë se Serbia nuk do ta bllokojë anëtarësimin e Kosovës në asnjë organizatë ndërkombëtare. Pastaj erdhi Rezoluta për Srebrenicën. Presidenti i Serbisë tha disa gjëra interesante edhe me këtë rast.
Së pari, Serbia do të aplikojë si anëtar jo i përhershëm i Këshillit të Sigurimit të OKB-së, nëse rezoluta për Srebrenicën miratohet në Kombet e Bashkuara.

Dhe pastaj çdo vit Beogradi zyrtar do të paraqeste propozime për rezoluta për gjenocidin e kryer në territorin e Serbisë. Në Kragujevc, Kraljevë etj.

“Dy vende të NATO-s nga Evropa Lindore aplikuan për një anëtar jo të përhershëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së. Nëse rezoluta miratohet, ne do të aplikojmë për anëtarësim jo të përhershëm në vitin 2025 në të njëjtën ditë” – tha Vuçic, duke shtuar se Serbia do t’i mposhtë bindshëm të dyja vendet e NATO-s që kanë aplikuar deri më tani. Ai po ashtu theksoi se Serbia çdo vit do të paraqesë propozime për rezoluta për gjenocidin e kryer në territorin e Serbisë.

“Ne nuk do të përmendim gjermanët, ndaj le ta interpretojnë vetë se për kë do flasim. Në disa vende, deri në 80 dhe 90 herë më shumë njerëz vdiqën sesa në Srebrenicë. Pra, le të shohim se si ata do ta refuzojnë kete fakt. Ata kanë hapur kutine e Pandorës dhe së shpejti do të përballen me propozimin e Rezolutës për gjenocidin e popullit sovjetik dhe rus në Luftën e Dytë Botërore” – deklaroi Vuçic.
Duke komentuar narrativën e presidenti serb dhe “kërcënimet” e tij, drejtori i Qendrës për Politikë Praktike, Dragan Popovic, tha për Nova-n se është absolutisht e qartë se mesazhe të tilla janë të dedikuara ekskluzivisht për opinionin vendor.

“Dhe jo për të gjithë, por vetëm për votuesit e Partisë Përparimtare Serbe. Vuçic gjithmonë në këtë mënyrë i është drejtuar simpatizantëve të tij. Kërcënimet e tij janë formuluar në atë mënyrë që ai të duket para tyre,  shumë i guximshëm dhe i forte, dhe qytetarëve nuk u mbetet gjë tjetër veçse të fshihen nën zgjedhën e tij. Megjithatë, është fakt se shumica e votuesve të cilëve ai u drejtohet, nuk e dinë fare se çfarë do të thotë kjo, as çfarë është Këshilli i Evropës apo Këshilli i Sigurimit i OKB-së” – deklaroi  Popović duke shtuar se “Ata që e dinë se çfarë është dhe çfarë do të thotë të largohesh nga këto organizata ndërkombëtare, e dinë gjithashtu se kërcënimet e Vuçicit nuk do të vjetërohen kurrë”…..

Përfaqësuesja Speciale e Sekretarit të Përgjithshëm të Organizatës së Kombeve të Bashkuara dhe udhëheqësja e misionit të OKB-së në Kosovë, Caroline Ziadeh, ka kërkuar sërish nga Kosova që të themelohet Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe.

Ziadeh, në fjalimin e saj në seancën e Këshillit të Sigurimit ka deklaruar se me zbatimin e këtij elementi do të ofroheshin zgjidhje për palët.

“Një tjetër element i marrëveshjeve kryesore që mund të ofrojnë zgjidhje është marrja e hapave të sinqertë krahas themelimit të Asociacionit të Komunave me Shumicë Serbe. Implementimi i plotë i marrëveshjes së fundit nga BE-ja është bërë prioritet edhe më i madh për t’u ikur krizave që janë shfaqur”- ka deklaruar Ziadeh e cila gjithashtu ka përmendur tensionet që kanë ndodhur në të kalurën, duke kërkuar sërish që të merren masa për sulmin në Banjskë.

“Vazhdojmë të theksojmë kërkimin e përgjegjësisë për këtë incident shumë serioz të sigurisë. Kjo është edhe çështje gjyqësore, por edhe domosdoshmëri politike” – ka theksuar Përfaqësuesja Speciale e Sekretarit të Përgjithshëm të Organizatës së Kombeve të Bashkuara teksa ka përmendur edhe procesin e shkarkimit të kryetarëve në Veri.

“Në dhjetor të vitit të kaluar, serbët e Kosovës në Leposaviq, Mitrovicë të Veriut, Zubin Potok, Zveçan kanë mbledhur një numër të mjaftueshëm të nënshkrimeve për të nisur tërheqjen e kryetarëve në Veri nga zgjedhjet e prillit 2023-së, që ishin zgjedhur nga më pak se 4 për qind të votuesve për shkak të vendimit të serbëve për të mos marrë pjesë”- potencoi Ziadeh ndërsa ka theksuar se do të vazhdojnë ta mbështesin dialogun.

Kujtojmë se Kosova dhe Serbia dhanë dakordimin e tyre për Aneksin Zbatues të Planit Evropian për rrugën drejt normalizimit më 18 mars të 2023-së. Ky dakordim iu dha përfaqësuesve të Bashkimit Evropian në Ohër të Maqedonisë së Veriut, ndërkaq dokumenti i dakorduar në tërësi iu paraqit edhe Këshillit Evropian.

Kjo marrëveshje nuk e përfshinë njohjen reciproke mes të dy vendeve, por kërkon nga të dyja që t’i pranojnë dokumentet dhe simbolet e njëra-tjetrës, përfshirë: pasaportat, diplomat, targat e veturave dhe vulat doganore.

“Mundësia e miratimit të Rezolutës për Srebrenicën ka zemëruar veçanërisht liderët serbë Milorad Dodik dhe Aleksandçr Vuçiç, të cilët kanë filluar lobimin për të ndaluar miratimin e rezolutës së lartpërmendur” – Kështu tha Ivana Stradner, studiuese amerikane e luftërave hibride ruse dhe këshilltare në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracisë nga Uashingtoni, e cila në periudhën paraprake paralajmëroi për mundësinë e konfliktit në Ballkan, teksa dhe u shpreh se rezoluta për Srebrenicën, është një shuplakë e madhe për Dodikun dhe Vuçicin, për politikat e tyre, si dhe për Rusinë dhe Kinën.

“Rezoluta e Kombeve të Bashkuara për Srebrenicën, e cila shpall 11 korrikun si Ditën Ndërkombëtare të Përkujtimit të Gjenocideve, është një hap në drejtimin e duhur. Edhe pse ka kufizime për detyrimin ligjor të rezolutës, ajo është gjeopolitikisht shumë e rëndësishme sepse është një shuplakë e madhe për Dodikun dhe Vuçiqin për politikat e tyre, si dhe për Rusinë dhe Kinën, sepse nuk mund t’i ndihmojnë aleatët e tyre në Ballkan, kështu që tregon pafuqinë e tyre” – shpjegoi Stradner për “Slobodna Bosnia“.

Stradner kujtoi se Dodik edhe një herë kërcënoi se Republika Srpska do të niste procedurat e pavarësisë në përgjigje të rezolutës për Srebrenicën.

“Ai ka kërcënuar me shkëputje për një kohë të gjatë, kështu që kjo nuk duhet të habisë askënd, por Dodik ende po peshon dhe po kërkon një moment të favorshëm për të lidhur ambiciet e tij rajonale me Beogradin dhe Moskën” – komentoi Stradner duke shtuar se ndryshe nga viti i kaluar, më në fund Perëndimi dhe veçanërisht Amerika po e kuptojnë kërcënimin në Ballkan.

“Në raportin e fundit, shërbimi amerikan i inteligjencës paralajmëroi për tensione etnike në Bosnje dhe Hercegovinë si dhe në Kosovë. Kur njerëzit mendojnë për konfliktin në Ballkan, ata shpesh mendojnë për luftën në vitet ’90, por stili i Putinit i mësuar nga ai dhe aleatët në Ballkan, është i tipit hybrid, pa një plumb të vetëm, përmes operacioneve informative, si dhe formacioneve paraushtarake” – theksoi Stradner e cila gjithashtu shtoi se kjo nuk do të thotë se llogaritja e Dodikut dhe Vuçiqit nuk po shkon drejt destabilizimit sepse, siç beson ajo, ata presin një moment të favorshëm.

“Kushdo që mendon se Dodik dhe Vuçic janë të interesuar vetëm për para, gabohet rëndë. Për ta, kjo është edhe ideologjikisht e rëndësishme sepse ata të dy besojnë në ‘botën serbe’ ashtu si Putini që beson në ‘botën ruse’. Ashtu si ambiciet e Millosheviçit nuk u ndalën nga fundi i Luftës së Ftohtë dhe mundësia e përparimit ekonomik të Jugosllavisë përmes tregut të hapur dhe investimeve, as Vuçiç nuk do të ndalet nga bashkëpunimi ekonomik siç është Ballkani i Hapur. Historia, ideologjia, feja, politika e identitetit luajnë një rol të rëndësishëm në Ballkan” – theksoi analistja

Stradner sheh se si Vuçic shfrytëzon çdo mundësi për votuesit e tij, kështu që Rezoluta në Srebrenicë është një shkas që ai të paraqitet si viktimë, duke forcuar kështu edhe më shumë nacionalizmin në propagandën e tij.

Kur presidenti francez Emmanuel Macron kohët e fundit, gjatë vizitës së presidentit serb Aleksandar Vuçic në Paris, përmendi se “është e rëndësishme që pjesëmarrësit e sulmit në Banjskë të dalin para drejtësisë”, ishte e qartë se Milan Radoiçic, mbrojtësi i vetëshpallur i serbëve të Kosovës, u bë barrë e re për Vuçicin në shpinën e tij të përkulur gjithsesi.

Njeriu të cilit i është dhënë “prokura” nga Beogradi për të mbrojtur për jetë a vdekje veriun e Kosovës dhe të cilin Oliver Ivanoviç e etiketoi si kriminel, ai tani është rrezik, jo vetëm i Vuçicit, por edhe i të gjithëve. Së paku deri në çmimin e plotë me kamatë, në ndonjë “arranzhim shkëmbimi” të ri, të panjohur për publikun, të cilin në fund do e paguajnë qytetarët e Serbisë.

Analistët në Serbi dëshmojnë se pas Banjskës gjithçka ka ndryshuar, se gjithçka do të mbetet e njëjtë.

Sipas tyre, procesi ndaj Radoiçicit mbetet në një perspektivë të largët, e mjegullt dhe do të zhvillohet po aq “shpejt dhe me efikasitet” sa ai kundër të tjerëve, kriminelë të mbeshtetur nga presidenti serb.

“Para Banjskës, Milan Radoiçic ishte afër majës së qeverisë në Beograd, dhe pas asaj ngjarjeje, pas së cilës, sipas informacioneve të mia, rreth 20.000 njerëz ularguan nga Kosova, ne kemi vetëm heshtje,”- tha Momir Stojanoviç, gjeneral dhe president në pension i Kuvendit Kombëtar të Serbisë.

Dyshimeve të supozuara nëse Beogradi e ka ditur për planet e Radoiçicit në Banjskë, Stojanovic i përgjigjet me kundërpyetje: Nëse nuk e dinin se çfarë po bënte Radoiçic, pse nuk po e ndjekin tani, duke pasur parasysh dëmin e shkaktuar? Sigurisht, sepse nuk mundem. Radoiçic është anëtar i një rrethi të ngushtë në thelbin e pushtetit, ndaj të cilit Vuçic nuk mund dhe nuk duhet të drejtojë asnjë sanksion, edhe nëse e gjithë Serbia dështon, dhe si i tillë eshte i paprekshëm”.

Stojanovic gjithashtu theksoi se kështu është gjithmonë kur ndiqen gjurmët e parave të diskutueshme që “vërtiten” rreth qeverisë aktuale.

Bashkëbiseduesi i Radarit tregoi se presidenti po shantazhohet nga kriminelët vendas. Rezultati i rrethanave të tilla është një luftë psikologjike-propagande kundër popullit të vet, e udhëhequr nga vetë qeveria.

Edhe pse Radoiçicit po i sekuestrohet prona në Kosovë, ku atij i ndalohet hyrja dhe nuk është parë aty që nga shtatori i vitit të kaluar dhe i është ngushtuar aftësia për të vepruar, në komunat e veriut ende digjen vetura. Edhe pse mosbindja ndaj Listës Serbe kërcënohet me zjarrvënie, arrestim ose humbje të punës, Stojanoviç theksoi se ndikimi i saj ka rënë.

Dushan Janjic nga Forumi për Marrëdhënie Etnike, duke folur për pasojat e Banjskës, theksoi faktin se përfundimisht kjo ka rezultuar në qasjen indirekte të Serbisë ndaj fuqive perëndimore, përmes blerjes së pajisjeve ushtarake.

Ai gjithashtu beson se këmbëngulja e Macron për ndjekjen penale të Radoiçicit nuk mund të injorohet.

“Shpresoj se nuk do të jetë e nevojshme të kemi Banjska 2, për të cilën tashmë po flitet në Kosovë, por edhe në mediat perëndimore. Ka mënyra shumë më të mira për ta bërë atë. Sipas informacioneve të mia, Vuçicit i është dhënë një afat për të filluar çështjen në lidhje me Banjsken më së voni deri në maj. Mbetet për t’u parë se si do të vijojnë gjërat, por është e qartë se Banjska dhe Milan Radoiçic, ashtu si rasti i vëllezërve Bytyçi, do ta ndjekin Serbinë si hije edhe për një kohë të gjatë” – potencoi Janjiç.

Përfaqësuesja speciale e Sekretarit të Përgjithshëm të Organizatës së Kombeve të Bashkuara në Kosovë, shefja e UNMIK-ut, Caroline Ziadeh foli e para në takimin e djeshëm të Këshillit të Sigurimit të OKB-së në New York dhe tha se kryesisht ka pakënaqësi për nivelin e përparimit në dialogun ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

“Një prej vëzhgimeve kyçe është pakënaqësia me nivelin e përparimit që është arritur përmes dialogut politik dhe pasojat e drejtpërdrejta që kjo ka për situatën e sigurisë. Niveli i mosbesimit fatkeqësisht është i lartë”, tha Ziadeh duke shtuar se gjatë muajit të kaluar “janë rritur tensionet dhe shpjegimi kryesor është pamundësia për t’u marrë me çështjet që mbizotërojnë përmes dialogut”, dhe se “janë bërë përpjekje të vazhdueshme për legjitimitetin e qeverisjes lokale në katër komunat e banuara kryesisht nga serbët në pjesën veriore të Kosovës”.

Duke përmendur votimin e ditës së diel që dështoi dhe i la në detyrë kryetarët shqiptarë në veri, ajo tha se kjo “përgatit skenën për përzgjatjen e një situate fragjile dhe të pazgjidhur”.

Ziadeh theksoi gjithashtu çështjen e mosbesimit ndërmjet palëve dhe ambientin jo të mirë të sigurisë. “Mbetemi me shpresë se një zgjidhje mund të gjendet, duke i nxitur palët që të punojnë së bashku për të gjetur zgjidhje praktike sa më shpejt të jetë e mundur”, tha Ziadeh ndërsa e përshëndeti veprimin e Qeverisë së Kosovës për të zbatuar vendimin e Gjykatës Kushtetuese për pronat te Manastiri i Deçanit.