Lifestyle

Kur u shfaqën pyjet e para në Tokë?

Nga më të lartat në Tokë, pemët e kuqe të Kalifornisë, deri tek pyjet më të mëdha tropikale të planetit në Amazonë, pyjet madhështore mund të duken sikur janë të përjetshme. Por ashtu si çdo specie apo ekosistem, edhe ato e kanë një datëlindje.

Në fakt, megjithëse bimët mbërritën për herë të parë në Tokë rreth 470 milion vjet më parë, pemët dhe pyjet nuk u shfaqën deri gati 390 milion vjet më parë. Gjatë këtij intervali, jeta e bimëve evoluoi ngadalë, nga pararendësit gjenetikë të nevojshëm për të prodhuar pemët, të cilat më pas ia kalonin bimëve të tjera, thotë Kris Berri, paleobotanist në Universitetin e Kardifit në Britaninë e Madhe.

Në vitin 2019, Berri dhe kolegët raportuan për pyllin më të vjetër të regjistruar në një studim të botuar në revistën “Current Biology’. Ky pyll, i zbuluar në Kajro, një zonë në rrethinat eNju Jorkut, zbuloi se tiparet karakteristike të pemëve dhe pyjeve – pra druri, rrënjët dhe gjethet mes një popullate prej dhjetëra bimësh – u shfaqën “shumë më herët se sa dyshohej më parë”:në periudhën e hershme Devoniane, 385 milionë vite më parë.

Kajro ruante sisteme rrënjësh të fosilizuara të pemëve të lashta, duke përcaktuar se ku do të ishin shfaqur në fillim ato. “Ne nuk shohim fosilet e pemëve, por kemi një hartë të saktë se ku qëndronin ato pemë. Pra ajo që mësojmë është ekologjia e pyllit”– thoi ai.

Sipas një raporti, ajo “hartë” përmban Arkeopteris, një bimë e lashtë që kishte “rrënjë të mëdha dhe degë me gjethe”, tamam si pemët e sotme. Më herët, gjetja më e hershme e njohur e Arkeopterëve, e kishte përcaktuar shfaqjen e pemëve 20 milionë vjet më vonë.

Zhvillimi i këtyre pyjeve të hershme, varej nga evolucioni i pararendësve për përcaktimin e tipareve të pemëve. “Unë mendoj se shkaktari është evolucionar, pra zhvillimi i anatomive që lejojnë degëzime më komplekse”- thotë Berri. Ndërtime të tilla anatomike, u shfaqën pasi bimët kishin evoluar në “paketën e mjeteve gjenetike për të qenë në gjendje të ndërtonin”struktura të ngjashme.

Për shembull sistemet e hershme të degëzimit, u zhvilluan pak para Devonianit, në periudhën Siluriane (443.8 milion–419.2 milion vjet më parë), ndërsa rrënjët e para mbërritën në Devonianin e hershëm. Më pas tiparet e pemës ofruan avantazhe të mëdha, sidomos aftësinë për t’u ngritur mbi konkurrentet dhe për të thithur rrezet e diellit.

Megjithatë, disa ndryshime mjedisore mund të kenë bërë të mundur të paktën një veçori të rëndësishme të pemës. Megafilat, gjethet që janë sot të zakonshme dhe që karakterizohen nga damarët e degëzuar, mund të rriten shumë më tepër se paraardhësit e tyre, duke thithur kështu më shumë rrezet e diellit.

Ato u shfaqën për herë të parë rreth 390 milion vjet më parë, por e nisën si bimë të vogla dhe u përhapën vetëm 30 milion vjet më vonë, në fund të epokës Devoniane, sipas një studimi të vitit 2001 të botuar në revistën “Nature”. Kjo vonesë ndodhi sepse nivelet e larta të dioksidittë karbonit (CO2) e bënë Tokën shumë të nxehtë për ekzistencën e gjetheve të mëdha megafile.

Ato do t’i thithin shumë rrezet e diellit dhe do të mbinxeheshin. Por rënia e niveleve të CO2 gjatë epokës Devoniane, solli një përfitim të dyfishtë për megafilat:Reduktimet e këtij gazi serrë ftohën e planetin, ndërsa megafilat e mëdha mund të futeshin në më shumë pore të quajtura stomata, për të marrë nivele më të larta të CO2. Gjethe të tilla, ndihmuan më pas nëçuarjen përpara të revolucionit të pyjeve.

Lifestyle

Studimi: Ja pse kotelet janë më të zgjuara se qenushët

Një studim i kryer së fundmi nga ekspertët zbulon një detaj shumë interesant për kafshën tuaj shtëpiake dhe në këtë rast po flasim për kotelen apo qenushin tuaj.

Përmes dy eksperimentesh është provuar se kotelet shtatë javëshe janë më të zgjuara se qenushët, pasi siç specifikon ky studim ato kanë aftësi të kryejnë “llogari matematikore”. Në të parën, 25 nga 26 kotele preferuan sasinë më të madhe kur raportet ishin bi 0.4.

Eksperimenti i dytë tregoi se 18 nga 24 kotele zgjodhën pjesën më të madhe të ushqimit kur raporti i madhësisë ishte nën 0.5. Kjo vërteton faktin se pse macet mund të bëjnë dallimin midis sasive të ndryshme, një aftësi thelbësore e mbijetesës.

Në të dyja eksperimentet, kotelet zgjodhën vazhdimisht sasi më të mëdha ushqimi. Është interesante se aftësitë sasiore të koteleve zhvillohen më herët se ato të këlyshëve.

Ky zhvillim i hershëm tek kotelet mund të jetë për shkak të prejardhjes së tyre të vetmuar të gjuetisë, duke kërkuar vendimmarrje të hershme, ndryshe nga këlyshët që mbështeten më gjatë në grupet sociale.

Studimi gjithashtu vuri në dukje se kur një artikull ushqimor ishte pesë herë më i madh, kotelet prireshin të zgjidhnin pjesën më të vogël, ndoshta për shkak të një preference për gjahun jo kërcënues.

Ky hulumtim nxjerr në pah aftësitë e habitshme matematikore të koteleve, duke i shtuar listës së tyre të aftësive mbresëlënëse si kërcimi dhe loja.

Përkthyer nga MaltaDaily.

Lifestyle

Çfarë ndodh me trupin tuaj kur konsumoni mjaltë çdo ditë?

Mjalti ka qenë gjithmonë një ilaç mjekësor për shumë mijëvjeçarë. Në të gjithë globin, paraardhësit tanë dukej se ishin të vetëdijshëm për përfitimet e shumta shëndetësore të mjaltit.

Marrja e një luge mjaltë çdo ditë mund të ketë përfitime të shumta për shëndetin tuaj. Ushqyesit kryesorë në mjaltë janë karbohidratet në formën e glukozës dhe fruktozës. Gjithashtu përmban sasi të vogla të vitaminave, proteinave dhe mineraleve të nevojshme.

Përfitimet shëndetësore të mjaltit:

1-Mjalti është i mirë për gjakun tuaj

Mjalti ndikon në organizëm në mënyra të ndryshme në varësi të mënyrës se si e konsumoni. Nëse mjalti përzihet në ujë të vakët dhe pihet, ai ka një ndikim të dobishëm në numrin e rruazave të kuqe të gjakut (RBC) në gjak. RBC-të janë kryesisht përgjegjëse për bartjen e oksigjenit në gjak në pjesë të ndryshme të trupit.

2- Mjalti ësht një ushqim energji

Një nga përdorimet e rëndësishme të mjaltit në mjekësinë tradicionale është si një përforcues i menjëhershëm i energjisë. Bordi Kombëtar i Mjaltit i SHBA-së rekomandon konsumimin e mjaltit sepse ai përmban shumë vitamina dhe minerale në sasi të vogla.

3-Mjalti ndihmon me tretjen

Mjalti ndihmin në reduktimin e kapsllëkut,fryrjes dhe gazrave. Ai gjithashtu është i pasur me baktere probiotike të cilat ndihmojnë në tretje, promovojnë shëndetin e sistemit imunitar dhe reduktojnë alergjitë.

4- Mjalti ndihmon fëmijët të flejnë mirë

Rezultatet paraprake nga disa studime tregojnë se mjalti mund të përmirësojë cilësinë e gjumit tek fëmijët. Bazuar në opinionet e prindërve, studimet arritën në përfundimin se mjalti reduktonte kollën tek fëmijët gjatë natës dhe i ndihmonte të flinin më mirë.

5-Mjalti nxit shërimin e djegies dhe plagëve

Ai është përdorur për të shëruar plagët dhe djegiet që nga Egjipti i lashtë dhe është ende i zakonshëm edhe sot. Një përmbledhje e 26 studimeve mbi kujdesin ndaj mjaltit dhe plagëve, zbuloi se mjalti është mjaft i efektshëm në shërimin e djegieve me trashësi të pjesshme dhe plagët që janë infektuar pas operacionit.

6- Përmirëson shëndetin e zemrës

Mjalti mund të ndihmojë në parandalimin e sëmundjeve të zemrës. Sipas një rishikimi, mjalti mund të ndihmojë në uljen e presionit të gjakut, përmirësimin e niveleve të yndyrës në gjak, rregullimin e rrahjeve të zemrës dhe parandalimin e vdekjes së qelizave të shëndetshme.

Lifestyle

Si të lehtësoni dhimbjet e forta të shpinës gjatë shtatzënisë

Dhimbjet e vogla të shpinës gjatë shtatzënisë zakonisht nuk kërkojnë trajtim. Por nëse ajo është një dhimbje e fortë ju duhet të konsultoheni me mjekun pasi mund të jetë një shqetësim serioz që mund të ketë lidhje me shtatzëninë.

Më shumë se 70% e njerëzve përjetojnë dhimbje shpine gjatë shtatzënisë.

Ngritja e këmbëve ose një masazh mund të lehtësojë dhimbjet e vogla të shpinës. Për të ndihmuar në parandalimin e dhimbjes së shpinës duhet të keni parasysh këto këshilla:

Shmangni ngritjen e objekteve të rënda. Nëse ju duhet të ngrini diçka përkuluni në gjunjë, jo në bel.

Kur uleni, mundohuni të uleni drejt në karrige që ofrojnë mbështetje të mirë të shpinës.

Disa zgjedhje veshjesh mund të ndihmojnë në lehtësimin e dhimbjes. Vishni atlete ose këpucë të tjera që ofrojnë mbështetje të mirë dhe lini mënjanë takat deri pas lindjes së foshnjes.

Lifestyle

Pse tradhtojnë partnerët? Arsyet më të shpeshta

Nëse jeni kureshtarë të dini arsyet më të shpeshta pse tradhtojnë partneret, ja ku i keni.

1. Lidhja juaj ka mbaruar

Shkaku më kryesor padiskutim që është fundi i lidhjes suaj. Nëse dy persona janë të dashuruar, mes tyre nuk ka vend për një të tretë. Ndaj, para se të fajësoni vajzën apo djalin që hyri mes jush, duhet të kuptoni që ishit ju të dy që i dhatë këtë mundësi.

2. Dëshira seksuale

Ndonjëherë, partneri juaj nuk tradhton sepse nuk ju do, apo sepse gjithçka mes jush ka mbaruar. Shkaku mund të jetë më sipërfaqësor, thjesht dëshira seksuale. Pra, mes jush ka ende dashuri, por kur shfaqet një person i ri tërheqës, partneri juaj mund të joshet e të humbasë kontrollin.

3. Vetëbesimi i ulë

Nëse partneri juaj ju tradhton, nuk do të thotë që është domosdoshmërisht faji juaj. Ndoshta ai thjesht ka vetëbesim të ulët, e kjo është mënyra e tij të ‘rifitojë’ këtë besim te vetja, të ndihet më i sigurt e më i dëshiruar.

Lifestyle

Rreziqet nga takimet online

Aplikacionet për takime tani janë bërë një mënyrë shumë normale për të takuar njerëz të rinj dhe për të gjetur partnerë, por gjithmonë ekziston një rrezik.

Në përgjithësi, rreziqet që hasen në aplikacionet e takimeve janë të njëjta me ato që hasen në mediat e rregullta sociale. Me ndryshimin që, mbase, brenda kontekstit të takimeve në internet, takimi i drejtpërdrejtë merret pothuajse gjithmonë në konsideratë, i cili është potencialisht një element i rrezikut konkret.

Ata do t’ju dërgojnë gjëra që ju nuk dëshironi – Rreth 51% e grave të pajtuara në aplikacione takimesh thonë se kanë marrë materiale seksuale të qarta dhe të pakërkuara. Shifrat reale janë ndoshta edhe më të mëdha.

Ata do t’ju tregojnë gjëra të këqija të pavërteta – 45% e grave raportojnë se u janë nënshtruar mesazheve agresive. Shaka të vogla, fyerje, kërcënime, nxitje për vetëvrasje, fraza mizogjinie, seksizëm, vrasje femërore. Dhe pastaj përsëri keqdashje, mashtrime, meme dhe mesazhe urrejtëse ndaj gruas dhe ekzistencës së saj. Pak a shumë, ky është thelbi i gjithë poshtërsisë që gratë janë të detyruara të lexojnë çdo ditë.

FOBO (Frika nga opsionet më të mira) – Frika se ka mundësi më të mira, është një pasojë e pakëndshme dhe e natyrshme e takimeve në internet që na bën të kemi frikë se mos humbasim opsione më të mira sesa ato që shfaqen thjesht dhe që na bën të lëvizim furishëm në aplikacion duke kërkuar profile më të mira, buzëqeshje më të bukura, muskuj më të skalitur.

Rreziqet “reale” – Përveç rreziqeve të lidhura thjesht me botën virtuale në të cilën lëvizim në aplikacionet e takimeve, është e rëndësishme të mos harrojmë rreziqet më “klasike”, ato që mund të hasim në të vërtetë në jetën reale, dhe për këtë arsye momenti i takimit. Dhe këtu duhet të zbatojmë një sërë rregullash që në teori duhet t’i dimë tashmë përmendësh për të mbrojtur sigurinë tonë personale.