Shteti i vogël në Evropën Lindore, Moldavia, ka nënshkruar një marrëveshje partneriteti në fushën e sigurisë dhe mbrojtjes me Bashkimin Evropian. Moldavia u bë shteti i parë që nënshkruan një pakt të tillë, tha shefi i diplomacisë së Bashkimit Evropian, Josep Borrell.

“Ky partneritet do të forcojë qëndrueshmërinë e këtij shteti. Pakti do të mundësojë një qasje të përbashkët për sfidat e sigurisë dhe do ta bëjë përfshirjen tonë më efektive dhe do të mundësojë eksplorimin e fushave të tjera të bashkëpunimit”, tha Borrell.

Moldavia, që udhëhiqet nga presidentja properëndimore, Maia Sandu, ka shprehur dëshirën që të anëtarësohet në BE dhe në aleancën ushtarake perëndimore të NATO-s. Ky shtet po ashtu ka dënuar fuqishëm pushtimin rus të Ukrainës. Rajoni Transdniestër në Moldavi, një rrip toke që banohet kryesisht nga rusishfolësit dhe gjendet në breg të lumit Dniestër, shpalli pavarësinë më 1990. Që atëherë, Moska ka stacionuar trupa në këtë rajon./ REL

Shtetet Anëtare të BE-së i kanë dhënë sot miratimin përfundimtar legjislacionit të BE-së për Inteligjencën Artificiale (AI) – i pari në botë. Ligjvënësit e BE-së kishin arritur një marrëveshje të përkohshme më 8 dhjetor 2023 dhe Parlamenti Evropian miratoi legjislacionin e UA-së më 13 mars me një shumicë të gjerë.

Siç thuhet në komunikatën e sotme të Këshillit të BE-së, qëllimi i legjislacionit të miratuar është harmonizimi i rregullave për inteligjencën artificiale, si dhe promovimi, zhvillimi dhe miratimi i sistemeve të sigurta dhe të besueshme të inteligjencës artificiale në tregun e përbashkët të BE-së nga organet private dhe publike. Në të njëjtën kohë, qëllimi është të sigurohet që të drejtat themelore të qytetarëve të BE-së të respektohen dhe të stimulohen investimet dhe inovacioni në inteligjencën artificiale në Evropë.

Ministri i Belgjikës për Dixhitalizimin, Mathieu Michel, tha: “Ky ligj historik, i pari i këtij lloji në botë, adreson një sfidë globale teknologjike që krijon gjithashtu mundësi për shoqëritë dhe ekonomitë tona. Me Aktin e AI, Evropa thekson rëndësinë e besimit, transparencës dhe llogaridhënies kur kemi të bëjmë me teknologjitë e reja, duke siguruar që kjo teknologji që ndryshon me shpejtësi të mund të lulëzojë dhe të stimulojë inovacionin evropian.

Ligji i ri kategorizon lloje të ndryshme të inteligjencës artificiale sipas rrezikut. Sistemet e inteligjencës artificiale me rrezik të ulët do t’i nënshtrohen detyrimeve shumë të lehta të transparencës, ndërsa sistemet e AI me rrezik të lartë do të lejohen, por do t’i nënshtrohen një sërë kërkesash dhe detyrimesh për aksesin në tregun e BE-së, si për shembull, vlerësimi i qytetarëve ose mbikëqyrja masive dhe sistemet e vlerësimit social të zbatuara në Kinë janë të ndaluara nga BE pasi rreziku i tyre konsiderohet “i papranueshëm”. Ligji ndalon gjithashtu përdorimin e inteligjencës artificiale për policimin e bazuar në profil parashikues dhe sistemet që përdorin të dhëna biometrike për të kategorizuar njerëzit sipas kategorive specifike si raca, feja ose orientimi seksual.

Akti i AI trajton gjithashtu përdorimin e modeleve të AI me qëllim të përgjithshëm (GPAI).

Modelet GPAI që nuk paraqesin rreziqe sistematike do t’i nënshtrohen disa kërkesave të kufizuara, për shembull për sa i përket transparencës, por ato me rreziqe sistemike do të duhet të respektojnë rregulla më të rrepta.

Për të siguruar zbatimin e duhur, janë ngritur organe të ndryshme administrative dhe vendosen klauzola penale me gjoba për kompanitë që shkelin ligjin e UA.

Përpara se të zhvillohet një sistem i inteligjencës artificiale me rrezik të lartë nga disa subjekte që ofrojnë shërbime publike, duhet vlerësuar ndikimi në të drejtat themelore. Rregullorja parashikon gjithashtu rritje të transparencës në lidhje me zhvillimin dhe përdorimin e sistemeve të AI me rrezik të lartë. Sistemet e AI me rrezik të lartë, si dhe përdorues të caktuar të një sistemi AI me rrezik të lartë që janë organe publike duhet të regjistrohen në bazën e të dhënave të BE-së për sistemet e AI me rrezik të lartë.

Legjislacioni do të publikohet në Fletoren Zyrtare të BE-së në ditët në vijim dhe do të hyjë në fuqi njëzet ditë pas publikimit, megjithatë rregullorja e re do të zbatohet dy vjet pas hyrjes në fuqi, me disa përjashtime për dispozita të veçanta.

Akti i AI-së është një element kyç i politikës së BE-së për të promovuar zhvillimin dhe adoptimin në tregun e vetëm të inteligjencës artificiale të sigurt dhe legale që respekton të drejtat themelore

Një tërmet i fortë ka goditur jugun e Italisë pak minuta më parë. Mësohet se tërmeti ka qënë me magnitudë 4.4 ballë dhe epiqendra ka qënë në qytetin e Napolit, në Campi Flegrei në një thellësi prej 10 kilometrash.

Mediat italiane nuk raportojnë për dëme, ndërsa qytetarët janë shprehur se pas tërmetit 4.4 ballë kanë ndjerë edhe një tjetër tërmet, ku i dyti ka qenë edhe më i fortë.

Si Izraeli, ashtu edhe Hamasi, e kanë “dënuar” këtë njoftim të prokurorit Karim Khan. Prokurori tha se beson se Netanyahu, ministri izraelit i Mbrojtjes, Yoav Gallant, dhe tre liderë të Hamasit – Yehia Sinwar, Mohammed Deif dhe Ismail Haniyeh – janë përgjegjës për krime lufte dhe për krime kundër njerëzimit në Rripin e Gazës dhe në Izrael, së paku nga 7 tetori 2023.

Senatori amerikan nga Partia Republikane, Jim Risch, tha se nuk ka arsye për hetimin e zyrtarëve izraelitë.

“Nuk ka arsye që gjykata të hetojë Izraelin, pasi nuk është pjesë e Statutit të Romës dhe Izraeli ka një gjyqësor krejtësisht funksional”, tha Eisch, që është pjesë e Komitetit për Punë të Jashtme të Senatit amerikan.

Edhe Mbretëria e Bashkuar u shpreh kundër një kërkese të tillë të Khanit.

“Ky veprim nuk ndihmon sa i përket arritjes së një pauze në luftime, lirimin e pengjeve apo dërgimin e ndihmës” në Gazë, tha një zëdhënës i kryeministrit britanik, Rishi Sunak.

Ndërkaq, kundër lëshimit të fletarrestimeve është shprehur edhe kryeministri i Çekisë, Petr Fiala.

“Propozimi i kryeprokurorit të GJNP-së që të lëshojë fletarrestime për përfaqësuesit e një qeverie të zgjedhur në mënyrë demokratike dhe liderët e një organizate terroriste islamike është krejtësisht i papranueshëm”, tha ai.

Kancelari i Austrisë, Karl Nehammer, tha se respekton plotësisht pavarësinë e GJNP-së.

“Megjithatë, fakti që lideri i organizatës terroriste Hamas, i cili ka deklaruar se qëllimi i grupit është të shfarosë shtetin e Izraelit, përmendet në të njëjtën fjali me përfaqësuesit e zgjedhur në mënyrë demokratike të po këtij shteti është e pakuptueshme”, tha ai.

Reagim për këtë zhvillim ka pasur edhe nga organizata për të drejtat e njeriut, Human Rights Watch.

Kjo organizatë tha se viktimat e shkeljeve serioze në Izrael dhe në territoret palestineze nuk kanë pasur drejtësi për dekada.

“Ky veprim i prokurorit hap derën që ata që janë përgjegjës për mizoritë e kryera muajve të fundit të përballen për veprimet e tyre në një gjykim të drejtë”, tha HRW, duke shtuar se shtetet anëtare të GJNP-së duhet të respektojnë pavarësinë e gjykatës.

Izraeli e nisi luftën në Gazë si përgjigje ndaj një sulmi të Hamasit në jug të Izraelit më 7 tetor, ku u vranë 1.200 njerëz, kryesisht civilë dhe u rrëmbyen rreth 250 të tjerë.

Lufta izraelite i ka vrarë më shumë se 35.000 palestinezë, gjysma e të cilëve fëmijë dhe gra, sipas zyrtarëve të Hamasit.

Por, lufta izraelite ka shkaktuar edhe krizë humanitare në Gazë, duke bërë që rreth 80 për qind e popullsisë të zhvendoset dhe qindra mijëra njerëz të vuajnë nga uria, sipas zyrtarëve të OKB-së.

SHBA tha se nuk mund të spekulojë mbi shkakun e rrëzimit të helikopterit që mbante, ndër të tjera, presidentin iranian Ebrahim Raisi.

Në veçanti, Sekretari i Mbrojtjes i SHBA Lloyd Austin tha se ai nuk kishte njohuri për shkakun e rrëzimit dhe se ai nuk shih domosdoshmërisht implikime më të gjera për sigurinë rajonale.

“ Nuk mund të spekuloj se cili mund të ketë qenë shkaku. Ndërsa Irani zgjedh një president të ri, ne riafirmojmë mbështetjen tonë për popullin iranian dhe luftën e tij për të drejtat e njeriut dhe liritë themelore”, tha Austin.