Autoritetet sllovake akuzuan një person të enjten për tentativën për të vrarë kryeministrin Robert Fico, duke thënë se ai veproi i vetëm në një sulm të motivuar politikisht. Pikëpamjet pro-ruse të Ficos kanë kontribuar në ndarje të thella në vendin e vogël evropian që kufizohet me Ukrainën. Fico, 59 vjeç, ishte në gjendje të rëndë, por të qëndrueshme një ditë pasi u qëllua disa herë, tha një zyrtar i spitalit. Presidenti i sapozgjedhur Peter Pellegrini tha se ai foli me Fico në spital dhe konfirmoi se gjendja e tij “mbetet shumë e rëndë”.

Tentativa për vrasjen e Ficos ka tronditur kombin dhe ka bërë jehonë në të gjithë kontinentin javë përpara zgjedhjeve evropiane. Ndërsa Pelligrini dhe presidentja Zuzana Caputova u kërkuan njerëzve të heqin dorë nga retorika e mprehtë që ka karakterizuar debatin politik, disa aleatë të Fico-s sulmuan mediat e Sllovakisë për kontributin në polarizimin e vendit.

Ministri i Brendshëm Matus Sutaj Estok u kërkoi gazetarëve të “reflektonin” se si i kishin mbuluar politikat e Ficos. Ai iu referua të dyshuarit – i cili u akuzua për vrasje me paramendim – si një “ujk i vetmuar” që nuk i përkiste asnjë grupi politik, megjithëse ai tha se vetë sulmi ishte i motivuar politikisht. “Unë mund të konfirmoj se ky person nuk është anëtar i ndonjë partie të radikalizuar të krahut të djathtë apo të majtë,” tha Estok.

Fico ka qenë prej kohësh një figurë përçarëse në Sllovaki dhe më gjerë, dhe kthimi i tij në pushtet vitin e kaluar me një mesazh pro-rus, anti-amerikan çoi në shqetësime edhe më të mëdha midis anëtarëve të Bashkimit Evropian dhe NATO-s se ai do të braktiste linjën perëndimore të vendit të tij.

Në fillim të pushtimit të Rusisë, Sllovakia ishte një nga mbështetësit më të vendosur të Ukrainës. Fico ndaloi dërgesat e armëve në Ukrainë kur u kthye në pushtet, herën e katërt që shërben si kryeministër.

Qeveria e Fico-s ka bërë gjithashtu përpjekje për të riformatuar transmetimin publik – një veprim që kritikët thanë se do të rezultonte në kontrollin e plotë të qeverisë mbi televizionin dhe radion publike. Kjo, së bashku me planet e tij për të amenduar kodin penal për të eliminuar një prokuror të posaçëm kundër ryshfetit, kanë bërë që kundërshtarët të shqetësohen se Fico do ta çojë Sllovakinë në një rrugë më autokratike.

Mijëra demonstrues janë mbledhur vazhdimisht në kryeqytet dhe në mbarë vendin me 5.4 milionë banorë për të protestuar ndaj politikave të tij. Policia sllovake ka dhënë pak informacion mbi identitetin e të dyshuarit. Por raportet e pakonfirmuara të medias sugjeruan se ai ishte një pensionist 71-vjeçar, i cili njihej si poet amator dhe mund të ketë punuar më parë si roje sigurie në një qendër tregtare në jugperëndim të vendit.

Në një konferencë shtypi të enjten pas një takimi të Këshillit të Sigurimit të Sllovakisë, ministrat e qeverisë dhanë më shumë detaje rreth këtij njeriu, duke mos e përmendur ende emrin e tij. Estok tha se i dyshuari përmendi pakënaqësinë e tij me disa nga politikat e Ficos si motivim për sulmin. Ministri tha se zgjedhjet presidenciale në pranverë nxitën sulmin dhe se i dyshuari kishte marrë pjesë në një protestë të fundit antiqeveritare. “Mund t’ju konfirmoj se arsyeja pse ishte një vrasje me paramendim me motive politike, në tentativë është siç tha vetë i dyshuari: informacionet mediatike që ai kishte në dispozicion”, tha ai. “Unë mendoj se secili prej jush mund të reflektojë në mënyrën se si e prezantoi atë”, shtoi.

Magjistari i famshëm amerikan, David Copperfield, është akuzuar nga 16 gra për përfshirje në sjellje të pahijshme seksuale dhe sjellje të papërshtatshme, sipas një hetimi të Guardian në SHBA.

Më shumë se gjysma e akuzave janë nga gra që thanë se ishin nën 18 vjeç në kohën e incidenteve. Disa thanë se ishin 15 vjeç, megjithëse ai mund të mos i kishte ditur moshat e tyre.

Akuzat kundër tij përfshijnë pretendimet se ai drogoi tre gra përpara se të kishte marrëdhënie seksuale me to, për të cilat ata mendonin se nuk ishin në gjendje të pranonin.

Pretendimet kundër iluzionistit 67-vjeçar – të cilat ai i ka mohuar – shtrihen nga fundi i viteve 1980 deri në vitin 2014.

The Guardian US është duke i shqyrtuar këto akuza si pjesë e një serie historish që janë mbështetur në intervista me më shumë se 100 njerëz dhe në dosjet e gjykatës dhe policisë.

Gratë që kanë ngritur akuza për sjelljen e Copperfield e takuan atë përmes punës së tij si një nga argëtuesit më të suksesshëm në botë.

Disa nga gratë i thanë Guardian se vetëm pas lëvizjes #MeToo ishin ndjerë në gjendje të flisnin për përvojat e tyre të supozuara me Copperfield.

I pyetur për pretendimet, Copperfield mohoi çdo lloj keqbërjeje.

Në përgjigjet me shkrim, avokatët e tij i thanë Guardian se ai “kurrë nuk ka vepruar në mënyrë të papërshtatshme me askënd, e lëre më me askënd të mitur”. Ata thanë se një përshkrim “i vërtetë” i Copperfield do të përshkruante “mirësinë, ndrojtjen dhe trajtimin e tij me respekt ndaj burrave dhe grave”.

Ata thanë se Copperfield është një kampion i lëvizjes #MeToo, e cila ka inkurajuar gratë të dalin përpara dhe të tregojnë historitë e tyre të abuzimeve të supozuara.

Ata gjithashtu thanë se kishte pasur më parë “pretendime të shumta false” kundër tij.

Evropa është e tronditur, por mbi të gjitha është e shqetësuar. Për hijen e Moskës dhe Pekinit që shtrihet mbi BE.

Sepse pasojat e sulmit ndaj kryeministrit sllovak mund të jenë të paparashikueshme.

Sepse situata që mund të krijohet më pak se një muaj para zgjedhjeve evropiane mund të bëhet e rrezikshme.

Sepse, pikërisht, mund të shfrytëzohet nga propaganda ruse dhe kineze.

Një sulm ndaj një lideri politik dhe qeveritar nuk ka ndodhur për dekada dhe e ngre tensionin në Kontinentin e Vjetër në një nivel që nuk është arritur kurrë në vitet e fundit.

Nuk është rastësi që menjëherë pas lajmit për plagosjen e rëndë, shërbimet sekrete të të gjithë Unionit hynë në aksion për të ndihmuar kolegët sllovakë.

Dhe NATO gjithashtu po merr pjesë joformalisht në monitorim.

Përtej hetimeve për të kuptuar se kush ose çfarë e shtyu sulmuesin – për të cilin megjithatë dyshimet dhe dilemat po shfaqen – alarmi po fokusohet në mënyrën se si Putin dhe Xi do të shfrytëzojnë plagosjen e Ficos në aspektin propagandistik duke rritur presionin dhe duke shkaktuar një kërcim të mëtejshëm në cilësi dhe sasi të dezinformatave.

Për më tepër, dje pas alarmeve të ditëve të fundit të cilat paralajmëronin gjithashtu mundësinë e operacioneve reale sabotuese ruse kundër gjërave apo njerëzve, BE-ja nënvizoi rrezikun e një aktiviteti në rritje të lajmeve të rreme që synon delegjitimimin dhe krijimin e konfuzionit në procesin e demokratik evropian.

Prandaj, një episod i këtij lloji është lëndë djegëse e përkryer për të destabilizuar dhe thyer besimin e qytetarëve dhe votuesve.

Me pak fjalë, një mënyrë për të dobësuar imazhin e Bashkimit Evropian edhe në lidhje me mbështetjen e ofruar për Ukrainën.

Dhe ndoshta nuk është rastësi që vetëm dje u konfirmua një sanksion i ri ndaj katër të ashtuquajturave organe informative ruse që veprojnë me synimin për të ndërhyrë në jetën demokratike të Unionit.

Ndalesa ka të bëjë me Zërin e Evropës, Ria Novosti, Izvestia dhe Russia Gazeta.

Një rastësi e çuditëshme.

Prandaj vëmendja përqendrohet pikërisht në shfrytëzimin e mundshëm dhe jo në gjenezën e sulmit.

Sipas disa rindërtimeve të para nga disa prej inteligjencëve evropiane, në fakt, asnjë dorë e jashtme nuk mund të identifikohej në organizimin e sulmit.

Në mënyrat që përdor zakonisht Kremlini, njeriu që qëlloi do të ishte i vdekur dhe nuk do ta kishin lejuar të përfundonte i gjallë në duart e policisë.

Pa marrë parasysh moshën e shtyrë të njeriut.

Është e vërtetë që dyshime të tjera janë duke u analizuar nga 007-të evropianë.

Për shembull: si ka mundësi që eskorta ka lejuar të shpërthejë të paktën katër plumba para se të ndërhyjë?

Dhe si mundet që një njeri i patrajnuar të godasë barkun, pra pjesën e trupit që supozohet se nuk mbrohet nga jeleku antiplumb?

Pavarësisht dyshimeve të shumta, megjithatë, për momentin alarmi është fokusuar pikërisht tek pasojat në Europë dhe tek ndërhyrjet e mundshme të Rusisë dhe Kinës.

Frikëra që depërtojnë nga deklaratat e shumta dënuese.

“Dënoj fuqishëm sulmin burracak ndaj kryeministrit Robert Fico. Akte të tilla dhune”, tha presidentja e Komisionit të BE-së, Ursula von der Leyen “nuk kanë vend në shoqërinë tonë dhe minojnë demokracinë, të mirën tonë më të çmuar të përbashkët”.

“I tronditur dhe i tmerruar”, komentoi Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg.

“Dhuna” u tha nga kancelari gjerman, Olaf Scholz “nuk duhet të ketë vend në politikën evropiane”.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky gjithashtu dënoi sulmin. Dhe sekretari i shtetit Vatikanit, Pietro Parolin, nuk e fshehu shqetësimin e tij “Duket se nuk ka më asnjë kufi”.

Së fundi, kryeministri hungarez Viktor Orbán, i cili ka të përbashkët me Fico-n afërsinë me Kremlinin, tha se ishte i mërzitur.

Por frika se fronti pro-Moskës do të zgjerohet tani, më pak se një muaj para votimit, rrezikon të bëhet vula e vërtetë e fushatës elektorale.

Pika e parë në axhendën e samiteve të reja evropiane të ardhshme. Duke filluar nga Kryesia e Komisionit.

Kryeministri i Sllovakisë, Robert Fico, është “në gjendje të rëndë”, pasi u qëllua me armë zjarri derisa po ecte në mesin e një turme të vogël, pas një takimi qeveritar pranë Bratislavës të mërkurën, njoftoi Qeveria sllovake.

Ministria e Brendshme e Sllovakisë e ka cilësuar si “atentat” sulmin me armë zjarri ndaj kryeministrit.

Ministri i Brendshëm sllovak, Matus Sutaj Estok, tha për gazetarë se një hetim fillestar ka gjetur se pas sulmit ndaj Ficos “qëndron një motiv i qartë politik”.

“Nuk ka dyshim për këtë”, tha ministri i Mbrojtjes Robert Kalinak.

Kalinak, aleat i ngushtë i Ficos, tha se mjekët po luftojnë për jetën e kryeministrit. Duke folur në një konferencë për media të mërkurën mbrëma, ai tha se Fico është duke u operuar dhe e përshkroi gjendjen e tij si “jashtëzakonisht të rëndë”.

Policia nuk e ka komentuar rastin ende.

Fico, një politikan veteran në Sllovaki që u rikthye për t’u bërë kryeministër për herë të katërt pasi partia e tij Smer i fitoi zgjedhjet shtatorin e kaluar, kishte dalë nga një takim i Qeverisë së tij në qytetin Handlova, gati 200 kilometra në verilindje të kryeqytetit sllovak, kur një burrë i armatosur iu afrua dhe e qëlloi.

Dëshmitarët thanë se u dëgjuan katër të shtëna me armë zjarri.

“Sot, pas takimit qeveritar në Handlova, pati atentat ndaj kryeministrit të Republikës së Sllovakisë, Robert Fico”, tha Qeveria në një komunikatë, duke shtuar se ai ishte transportuar me helikopter në qytetin afër, Banska Bistrica “në gjendje të rëndë, sepse do të merrte shumë kohë për ta dërguar në Bratislavë, për shkak të një intervenimi të nevojshëm akut”.

Nuk është bërë e ditur se çfarë plagësh ka pësuar ai, por disa media lokale raportuan se ai u qëllua në stomak dhe në dorë.

Nënkryetari i Parlamentit të Sllovakisë, Lubos Blaha, konfirmoi incidentin fillimisht gjatë një seance parlamentare, të cilën e shtyu për datë të papërcaktuar, njoftoi agjencia sllovake e lajmeve, TASR.

Gazetarët, të cilët ishin në vendin e ngjarjes, thanë se u dëgjuan disa të shtëna me armë.

Një video shfaq Ficon duke u futur nga rojet e sigurisë me nguti në një veturë, e cila u largua me shpejtësi nga vendi i ngjarjes.

Policia shihet gjithashtu duke e arrestuar një person, i cili besohet të jetë i dyshuari.

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden, u shpreh i “alarmuar” nga lajmet për sulmin ndaj Ficos.

“Unë dhe Jill [Zonja e Parë] lutemi për shërimin e tij të shpejtë. Ne e dënojmë këtë akt të tmerrshëm dhune. Ambasada jonë është në kontakt të afërt me Qeverinë e Sllovakisë dhe e gatshme të ndihmojë”, tha Biden në një komunikatë.

Kancelari gjerman, Olaf Scholz, tha se “lajmi i atentatit qyqar ndaj kryeministrit sllovak Fico më ka tronditur thellësisht. Dhuna nuk duhet të ketë vend në politikat evropiane”.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, tha se ndihet i “tronditur dhe i tmerruar nga të shtënat” ndaj kryeministrit Fico.

“Uroj që ai të ketë forcë për ta rimarrë veten shpejt”, shkroi Stoltenberg në rrjetin social X.

Presidentja e Sllovakisë, Zuzana Caputova, e dënoi sulmin “brutal dhe ta pamëshirshëm” ndaj kryeministrit.

“Jam e tronditur”, tha Caputova.

“Robert Ficos i uroj shumë forcë në këtë kohë të vështirë, si dhe shpresoj se do ta marrë veten shumë shpejt nga ky sulm”, tha ajo.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, i uroi shërim të shpejtë Ficos, duke shtuar: “Ne i dënojmë fuqishëm këto veprime të dhunshme që i kërcënojnë vlerat evropiane”.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, e quajti sulmin ndaj Ficos si “të tmerrshëm”.

“Duhet të bëhet çdo përpjekje për t’u siguruar që dhuna të mos bëhet model në asnjë vend, asnjë formë e asnjë sferë”, shkroi Zelensky në X.

Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, e dënoi sulmin ndaj Ficos.

“Veprime të tilla të dhunës nuk kanë vend në shoqërinë tonë dhe e minojnë demokracinë, të mirën tonë të përbashkët”, tha ajo.

Ngjarja në Sllovaki ndodhi tre javë para zgjedhjeve vendimtare të Parlamentit Evropian, në të cilat partitë populiste dhe të djathta në bllokun prej 27-vendesh duket se do të arrijnë sukses.

Fico, kryeministër për herë të tretë, dhe se partia e tij e majtë, Smer, i fituan zgjedhjet parlamentare të 30 shtatorit në Sllovaki, duke organizuar një rikthim politik pas një fushate me një mesazh prorus dhe antiamerikan.

Nga Vitjon Nina

Njeriu i zakonshëm qëlloi kryeministrin sllovak. Sido që ta shikoni, në fakt këtë, profili personal i pensionistit 71-vjeçar Juraj Cintula Bra, ish-pjestar i grupeve për security në profesion dhe poet me pasion, është ai i një qytetari mbi të cilin nuk ka dyshime.

Pa asnjë precedent, pa raportime nga inteligjenca, asnjë kontakt i raportuar me personazhe potencialisht të dyshimtë.

Dhe është pikërisht kjo që e bën një mister të vërtetë sulmin ndaj liderit sllovak që tronditi Evropën.

Sepse njeriu i zakonshëm, i cili ndër të tjera kishte themeluar një lëvizje pacifiste, doli nga shtëpia dje, u nis për në Handlova (qytet ish-minatorësh me 18 mijë banorë), i shpëtoi aparatit të sigurisë (në realitet shumë të brishtë) që mbron Robert Fico-n në daljet e tij publike dhe qëlloi nga afër.

Tre të shtëna, ndoshta katër, shënuan.

Në një video që filloi të transmetohej rreth orës 19:00 dje në mbrëmje, Cintula pretendonte se kishte kryer sulmin «sepse nuk jam dakord me politikën e qeverisë… media është likuiduar. Pse po sulmohet RTVS? Pse u rrëzua Mazak?

(Fico e kishte kritikuar në mënyrë shumë aktive NATO-n dhe atë që ai e konsideronte “ideologjinë” e Ukrainës).

Por mund të jetë e gjitha propagandë, dhe lidhjet e Ciintula-s të jenë më të errëta dhe ende për t’u hetuar.

Jo çdo gjë bën sens, në fakt, në këtë gjuajtës të çuditshëm, të vetëquajtur jo të dhunshëm.

Pra, kush është Cintula? Nga vjen? Kush e dërgon?

Këto janë pyetjet që e gjithë Evropa i bën vetes në këto orë, për të kuptuar nëse dikush ka armatosur dorën dhe vullnetin e poetit në pension.

Nëse ka diçka tjetër pas saj, përveç çmendurisë së një personisti të vetmuar.

Kontaktet e tij telefonike kontrollohen nga aparati i inteligjencës sllovake, po kontaktohen të gjithë personat me të cilët ka pasur marrëdhënie në 48 orët e fundit.

Ndër hipotezat që shqyrtohen nga hetuesit është ajo sipas së cilës ai mund të jetë afruar nga dikush, sllovak apo i huaj, i cili e ka bindur të vepronte.

Për momentin po hulumtohen disa të dhëna, edhe me bashkëpunimin e tij. Dhe mbi të gjitha falë analizave të pajisjeve elektronike (telefonit që kishte me vete. Dhe një kompjuteri që iu sekuestrua në shtëpinë e tij).

Cintula në fakt është aktiv në disa kanale sociale. Dhe ka një sërë kontaktesh që po përpiqen t’i thellojnë dhe të cilat janë intensifikuar ditët e fundit.

Sepse, është e vërtetë, pensionisti nuk “njihet”. Por menjëherë pas sulmit u shfaqën disa nga të njohurit e tij të vjetër.

Për shembull, në vitin 2016 ai mori pjesë në disa demonstrata të organizuara nga një organizatë paraushtarake sllovake, Slovenski Branci, e mbyllur në vitin 2022, e ekstremistëve pro-rusë fort anti-evropianë.

Ishte një organizatë e çuditshme që rekrutonte të rinj me uniforma në të gjithë Sllovakinë për të “mbrojtur vendin” nga të huajt, por edhe nga një Evropë tepër “invazive”.

Sipas arkivave të mediave sociale, Cintula kishte parë diçka në atë grup, aq sa mori pjesë në disa demonstrata.

Kjo është e dokumentuar nga të paktën dy fotografi, në të cilat fytyra e sulmuesit përkon plotësisht – sipas një analize të kryer me softuerin e njohjes vizuale.

Slovensky Branci është një organizatë shumë pro-ruse sllovake, me elementë paraushtarakë dhe lidhje me ish-Spetsnaz ruse.

Slovensky Branci u panë gjithashtu në vitin 2012 në ceremoninë përkujtimore të Jozef Tiso, presidenti i një regjimi kleriko-fashist sllovak: më vonë lideri i organizatës Peter Švrček e distancoi Brancin nga kjo ngjarje dhe e pranoi se kishte qenë një gabim.

Në momentin e takimit me Cintulën, Slovensky Branci e prezantoi atë si shkrimtar dhe kolumnist në faqen e tij në Facebook dhe publikoi tekstet e tij.

Në të cilin ai shpesh kritikon emigrantët dhe shpreh mbështetjen publike për organizatën.

Slovenský Branci ishin një grup paraushtarak i paregjistruar, i përbërë nga fanatikë të ndryshëm, në atë kohë, me lidhje me ekstremistët dhe me orientim pro-rus.

Në vitin 2022, organizata pushoi së funksionuari.

E gjitha kjo të njëjtën periudhë kjo në të cilën Cintula botoi disa poezi kundër migrantëve dhe në përgjithësi kundër sistemit.

Nëse kjo është e vërtetë, është gjithashtu e vërtetë se 71-vjeçari njihet mes miqve të tij si mbështetës i së majtës sllovake, në veçanti partisë opozitare Sllovakia Progresive.

Dhe i cili vitet e fundit kishte themeluar së bashku me një mik të tij një lëvizje kundër dhunës.

Një tjetër pjesë e pashpjegueshme e kësaj historie.

“Ne e bëmë këtë pasi një filipinas që jetonte pranë nesh u rrah për vdekje. Dhe kjo nuk është e pranueshme. Në një vend demokratik nuk mund të ketë kurrë dhunë”, shpjegoi Cintula për gazetën Aktuality (i njëjti ku punonte Jan Kuciak, gazetari i vrarë në 2018 për hetimet e tij), pak orë pas sulmit.

Por pse një njeri që themeloi një grup kundër dhunës po qarkullonte i armatosur?

“Ai kishte pësuar një sulm në punë dhe për këtë i është dhënë një armë për vetëmbrojtje”, shpjegon gjithmonë miku i tij. I cili është gjithashtu fqinj i Cintula-s.

Ata jetojnë në Levice, në Sllovakinë jugore. Nga atje duhen 55 minuta me makinë për të arritur në Handlovà, ku Fico dje mori pjesë në një takim me autoritetet lokale. Arma që ka qëlluar rezulton e poseduar dhe e denoncuar ligjërisht, siç shpjegon djali i tij.

“Jam në shok, nuk e kisha idenë se çfarë po planifikonte babai im apo pse e bëri atë”.

Djali i Cintulës ka dashur të thotë vetëm një gjë për opinionet e tij politike. “Nuk ka votuar për Ficon, kjo është e sigurt, nuk do të shtoj asgjë tjetër”.

Sipas asaj që ai i tha gazetës sllovake, babai i tij nuk ka shprehur asnjëherë qëllime terroriste apo synim për të sulmuar kryeministrin dhe as nuk duket se ka probleme të plota psikiatrike.

“Ndoshta ai pati ndonjë krizë. Ai është një burrë i fortë, por jo i dhunshëm. Ai ishte poet”.