Shkrime
Rasti i bashkive shqiptare, ‘falimentim’ i tyre apo dështim i qeverisë
NGA AGRON HAXHIMALI
“Falimentimi” i disa bashkive është një term dhe debat i ri me të cilin shiptarët po ndeshen këtë vitë. Në këto 30 vite demokraci lokale pushteti vendor ka shënuar arritje dhe sfida, të mira dhe të këqija me të cilat kemi bashkëudhëtuar.
Por pas 30 vitesh kohë dhe investime në reforma për të cilat u është thënë publikut se janë nga më të suksesshmet, ajo që nuk duhet të ndodhte ishte së paku “falimentimi”.
Ndaj është pothuajse e paimagjinueshme të kemi bashki që përballen me falimentimin.
Por a falimenton një institucion publik siç është bashkia? “Një bashki nuk mund të falimentojë ligjërisht. Për shkak se është pjesë e shtetit, mbështetet nga shteti.”
Praktika e falimentimit të bashkive në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Europë.
Sigurisht që ka raste të tilla këto 2-3 dekadat e fundit. Më së shumti “falimentimin e bashkive e ndeshim në SHBA sesa në Europë. Pse keshtu? Sepse shpenzimet bashkiake kontrollohen më rreptësisht në Europë sesa në SHBA. Por në të dy arsyet nëse bashkitë hyjnë në telashe financiare, qeveritë kombëtare janë gati t’i shpëtojnë ato. Situata të tilla kanë ndodhur në bashkinë e Nju Jorkut, ndërsa edhe Milani dhe Roma kanë shpallur moratoriume në borxhet e tyre për të përballaur “vështirësitë financiare”. Këto ishin ndoshta qytetet më të afërta europiane që kanë ardhur në gjendjen e “falimentit”.
Rasti i bashkive shqiptare, “falimentim” i tyre apo dështim i qeverisë.
Që nga viti 2019 nga raportet e Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë u vu re që nga 61 bashki, disa prej tyre (1/3) ishin në veshtirësi financiare. Këto vështirësi vinin kryesisht nga detyrimet e tyre ndaj palëve të treta, kryesisht për investime të kryera dhe jo të paguara, shërbime të realizuara dhe të mos paguara, blerje mallrash dhe mospagimi ofruesit, si dhe detyrime nga vendime të gjykatave (largime nga puna apo çështje tjera) që kanë vendosur bashkitë në detyrim për të paguar dëmin.
Por a është ky shkaku i “falimentimit” të këtyre bashkive, si: Vora, Kavaja apo ndonjë tjetër në vështirësi financiare? Në vitin 2015 borxhi i 61 bashkive të dala nga reforma territoriale ishte 12,1 miliardë lekë. Në fund të vitit 2021 borxhi i bashkive ishte 6,5 miliardë lekë dhe kjo ulje borxhi u quajt arritje me të drejtë dhe përkundrejt rritjes së borxhit nga qeveria qëndrore. Si kudo në botë edhe në Shqipëri ofrimi i shërbimeve është një nga mandatet kryesore të bashkive.
Por a e kanë realizuar vërtet këto bashki misionin dhe mandatin e tyre të dhënies së shërbimeve për qytetarët? Shifrat, faktet por dhe aktet flasin e dëshmojnë që ky mandat i shpërndarjes së shërbimeve në këto bashki, por jo vetëm është problematik. Këto bashki por dhe pjesa më e madhe e bashkive në vend nuk kanë një model të orientimit dhe zhvillimit ekonomik.
Ato janë pasuri, zgjidhje dhe shtytëse të zhvillimit ekonomik dhe social, dhe si të tilla duhet fuqishëm të kishin dhe të kenë pasi ju mungon, këndvështrimi dhe orientimi strategjik të një qeverisje vendore e cili duhet të ishte dhe mund të jetë:
- E orientuar nga biznesi, duke u fokusuar më shumë në zhvillimin e infrastrukturës së biznesit (pro-biznes).
- E orientuar drejt uljes së varfërisë, duke u fokusuar në uljen e papunësisë (pro të varfërve) qasja sociale.
Por ajo që vihet re dhe dëshmon pse kemi bashki drejt “falimentit” është se vetë bashkitë janë pa busull orientimi strategjik me së shumti ose janë në konfuzion mendimi dhe veprimi nga ana tyre.
Shifrat buxhetore tregojnë se bashkitë në tërësi, por dhe Vora e Kavaja e ndonjë tjetër drejt “falimentit” jetojnë me sindromin e varësisë dyfishe. Ato janë sot të varura nga buxheti i qeverisë nga njëra anë dhe nga pagesa e taksave dhe tarifave nga bizneset dhe qytetarët nga ana tjetër. Në këtë varësi dyfishe edhe përgjegjësia është e dyanëshme përsa i përket vështirësive financiare të bashkive.
Çfarë duhet të bënte qeveria për të shmangur “falimentimin”?
1-Në përputhje me kuadrin ligjor kushtetues dhe institucional, duhet të vendoste kufizime në shtrirjen dhe natyrën e veprimtarive ekonomike dhe investimeve të ndërmarra nga bashkitë, në kushtet e mungesës së mjeteve financiare dhe monitorim periodik.
2-Të përdorte instrumentet ekonomike të disponueshme lirshëm nga qeveria si psh. ndihma direkte, subvencione dhe pagesa të tjera. Kredi me norma interesi të reduktuara.
3-T’ju merrte përsipër borxhet e trashëguara këtyre bashkive etj.
Çfarë duhet të bënin vetë këto bashki por jo vetëm këto për të shmangur “falimentimin”
1-Të përmirësonin ofrimin e shërbimeve në mënyrë që konsumatorët e shërbimeve të inkurajohen të paguajnë për shërbimet dhe të jenë të gatshëm për ta bërë atë për bashkinë e tyre.
2-Bashkitë duhet të nisnin një fushatë edukative dhe ndërgjegjësuese në mesin e komuniteteve për t’u përballur me sindromën e dukshme të varësisë. Komunitetet duhet të binden se është detyrë e të gjithëve që të kontribuojnë në ofrimin e shërbimeve dhe jo vetëm qeveria, pasi vetëm subvencionet qeveritare nuk mund të mbahen për një kohë të gjatë.
3-Bashkitë duhet të kishin përdorur pronat e tyre per shitja ose dhënia me qira me kushte të favorshme,
4-Bashkitë duhet të riorganiziheshin brenda vetes në mënyrë të tillë që të ishin sa më shumë funksionale, efektive dhe efiçente ndaj shërbimeve dhe jo si vende punësimi, duke ulur ndjeshëm kostot dhe shpenzimet administrative.
Sot në 61 bashkitë, por edhe te këto me vështirësi serioze financiare kemi afërsisht këtë raport shpenzimesh. Nga 20-23% shkojnë për investime, 45% për personel dhe
31-33% për shpenzime operative.
Pra nëse bashkitë do të reduktonin psh. shpenzimet për personel le të themi me 10-15% atëherë këto kursime shkonin për shlyrje borxhi apo shërbimi që do të bindnin takasapuguesin të paguante shërbimin që i ofrohet nga bashkia.
Tani jemi para faktit me këto bashki, të cilat se kanë përmbushur mandatin e tyre dhe qeveria ka zgjedhur një rrugë që sipas saj bashkitë në këto telesha financiare do të kalojnë klasën. Kjo ka shumë paqartësi dhe ngelet për ty parë. Vendim për të dëguar administratorin është në proces.
Lidhja e “Falimentimit” me Administratorin nga qeveria ka realisht shumë disavantazhe, por ama ka dhe një avantazh të fortë.
Disavantazhet qëndrojnë te:
1-Rënia e reputacionit kushtetues të institucionit të bashkisë.
2-Rënie e reputacionit të të zgjedhurit vendor.
3-Koha e pafavorshme tani, kur pas pak muaj kemi zgjedhjet vendore dhe fatin bashkive e marrin në dorë qytetarët me votën e tyre.
4-Rënie e besimit të qytetarëve mbi institucionin e bashkisë.
5-Kristalizimi i mendimit se qeveria qëndrore ndërhyn dhe kontrollon çdo institucion edhe të pavarur.
Ndërsa avantazhi i vetem merr një rëndësi të madhe, pasi kjo praktikë që urojmë mos të ndodhi dhe përseritet, do të shërbejë si mësim për kryetarin, këshillin bashkiak dhe të gjithë aktorët dhe institucionet që kanë përgjegjësi në zinxhirin e disiplinës financiare.
Shkrime
Ku ishe ti Lulëzim Basha më 21 janar?
Nga Ilir Metaj
Në skenën e politikës shqiptare, ku tragjedia dhe komedia ndërthuren me njëra-tjetrën deri në grotesk (shpesh herë), apo deri në funeral (jo rrallë herë), Lulzim Basha qëndron si një figurë sfiduese, për moralin po se po, por sidomos për logjikën.
Një figurë si Basha gjithmonë ka shkëlqyer kur nuk shfaqet. Vlerësimet më të larta ai i ka marrë kur ka qenë në gjumë. Aty, të paktën, ka zgjuar ndjenjen e hollë të humorit çapkën të rrjetit.
Por nëse ka vendosur të flasë, asnjëherë nuk ka ditur kur, si dhe pse.
Këto gjëra i kemi ditur, i kemi harruar, buzëqeshur, e prap neglizhuar.
Por ai të rikujton, ai nuk e duron neglizhencën.
Po ç’bëri këtë herë?
Foli përsëri.
Por këtë herë nuk ngjalli buzëqeshje. Këtë herë ngjalli revoltë, deri në urrejtje.
“Unë nuk dhashë asnjë urdhër në 21 janar”, tha.
Dhe e tha ashtu, qetësisht, si të mos ishte duke kumtuar alibin e Ministrit të Rendit, për ditën më të zezë të rendit, në gjithë historinë e rendit demokratik në Shqipëri.
Në një shtet ligjor, ku veprimet sjellin njësoj pasoja si mosveprimet, mungesa e të kuptuarit të kësaj përgjegjësie nga një Ministër, për më tepër me formim juridik të pretenduar, është ulëritëse.
Me një naivitet foshnjor, ish ministri i disa ministrive në qeverisjen e Sali Berishës, ish delfini e më pas ish trashegimtari i partisë më të madhe opozitare, pretendon të jetë ok me drejtesinë, ok me moralin, ok me karrierën sepse… ai thjesht nuk bëri asgjë. Të tjerët bënin gjëra në vend të tij.
Ai thjesht është i qetë edhe kur e kupton se nuk bëri gjëra që mund të shpëtonin 4(katër) jetë, edhe kur la të tjerët të bënin gjëra në vend të tij duke i marrë këto 4(katër) jetë.
Ai thjesht është i qetë.
Sepse ai pranon se ishte atje, sic ka qenë kudo, që të mos bënte asgjë.
Që të lejonte të tjerët të bënin gjëra duke u futur në kepucët e tij. Mjafton që Basha vet të mbyllte sytë dhe veshët dhe …thjesht të flinte gjumë.
Fatkeqësi për këtë popull që ka jetuar nën iluzioniin se ka shtet, se ka institucione, se ka ministra, se ka Kod Etike.
Populli, në fakt, në shumicë u zgjua qysh më 2013 nga ky iluzion, edhe pse me plagë të thella që i dhembin sot e kësaj dite.
Por, edhe nëse ka patur ende nostalgjikë të atij shteti, jam i bindur se ky rrëfim i sinqertë i Bashës i ka hapur sytë të shohë, e mendjen të kuptojë.
Të kuptojë, se në një ditë apokaliptike sic ishte ajo e 21 janarit, Ministri i Rendit të shtetit shqiptar “nuk dha asnjë urdhër”.
Dikush sipër tij e kreu këtë mision makabër edhe atë herë.
Ama, Ministri i sa e sa ministrive, i gëzoi një me një ofiqet, tenderat e rrugëve, vilat e pallatet, kapardisjet nëpër kancelaritë më të larta të botës.
Sepse Ministri Basha nuk jep urdhëra, por është i gatshëm të shijojë cdo meritë, që i jepet në emër të popullit të shenjtë shqiptar.
“Une nuk dhashë asnjë urdher”, është një formë sipërore e cinizmit shtetëror dhe politik.
Është forma më e rrezikshme e papergjegjshmerisë publike.
“Ku ishe ti, Lulzim?” është pyetja ime, jo cinike.
Është pyetja- akuzë.
Është gishti i drejtuar tek ty, i të afërmve të 4(katër) jetëve të ndërprera pa shkak.
Është revolta e këtij populli, që ka vendosur mos të tolerojë më iluzionin e shtetit në vend të shtetit, iluzionin e demokracisë në vend të demokracisë, iluzionin e lirisë në vend të lirisë.
Por pyetja “Ku ishe ti, Lulzim?”, është gjithashtu një gur themeli në ndërtimin e një kujtese kolektive që refuzon të harrojë!
E pra, ku ishe ti Lulzim atë 21 janar?
Shkrime
Radoiçiç me plan të dorëzohet?/ Flet eksperti për Ballkanin
Grupi Ndërkombëtar i Krizave e ka vendosur konfliktin ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në listën e krizave për t’u vëzhguar në Evropë gjatë vitit 2024, krahas luftës në Ukrainë.
Në lidhje me këtë, eksperti për Ballkanin i kësaj organizate Marko Prelec, i tha Zërit të Amerikës se pritjet për një normalizim në mes Kosovës dhe Serbisë këtë vit janë zbehur plotësisht dhe se veprimet e fundit tregojnë se asnjëra palë nuk është e interesuar për t’i dhënë fund konfliktit.
“Nuk po paralajmërojmë një konflikt të shkallës së gjerë, por jemi të shqetësuar se ky konflikt do të kalojë në gjendje të ngrirë sërish. Në Kosovë shohim një qeveri që po shtrin sovranitetin e saj në veri, që kundërshtohet nga një pjesë e popullatës vendase, e cila vazhdon të mbështet tek institucionet e Serbisë, të cilat funksionojnë aty në mënyrë të jashtëligjshme. Shtrirja e sovranitetit ishte e pashmangshme, por mënyra se si është bërë eshte alarmuese dhe shqetësuese për popullatën vendase. Ka patur rezistencë, e cila mund të vazhdojë, por, nuk mendoj se do të ketë përshkallëzim më të madh sa ai që kemi parë deri tani” – deklaroi Preleç
Teksa ai ka theksuar nevojën për dialog si mënyra për të tejkaluar tensionet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, dhe ndërsa ka një dekadë që dialogu nuk ka arritur të zbusë tensionet, njohësi I zhvillimeve rajonale theksoi: –
“Dialogu nuk ka prodhuar shumë rezultate, por nëse shikojmë tërë periudhën historike, që kur Bashkimi Evropian filloi të ndërmjetësojë rreth vitit 2011, janë shënuar arritje të rëndësishme. E tërë historia e integrimit të serbëve në Kosovë është bërë për shkak të dialogut të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian. Por vitet e fundit ka shumë pak rezultate, për të mos thënë aspak. Ajo që kemi parë janë veprimet e njëanshme të qeverisë së Kosovës që kane ndryshuar gjendjen në terren”.
Në raportin e Grupit Ndërkombëtar të Krizave, I bëhet thirrje BE-së që të ushtrojë trysni mbi Serbinë për të gjetur burimin e armatimit të rëndë dërguar paramilitarëve serbë në Kosovë. Ne lidhje me kete, Preleç sqaroi: –
“Është e qartë që ato armë erdhën nga Serbia dhe janë dërguar kohët e fundit. Pra, janë prodhim i kohëve të fundit. Këto armë nuk mund t’i gjesh, të themi, në treg të hapur. Ka shumë mundësi që grupi i udhëhequr nga Milan Radoiçiqi të jetë stërvitur deri diku nga ushtria e Serbisë. Kjo është çfarë dimë. Ajo çfarë nuk e dimë saktë është se cili ishte qëllimi i tyre. Unë do thoja se kishin si synim nxitjen e një konflikti të armatosur me njësitë speciale të policisë së Kosovës me shpresë që KFOR-i do të tërhiqej në konflikt duke u futur mes të dyja palëve dhe të merrte kontrollin e plotë mbi veriun e Kosovës dhe do t’i urdhëronte autoritetet e Kosovës që të largoheshin tërësisht nga ajo pjesë. Për mua vetëm kjo ka kuptim. Grupi nuk duket të ketë qenë aq i madh numerikisht sa për ta marrë vetë kontrollin e plotë mbi tërë veriun e Kosovës. Por nga ana tjetër armatimi i tyre ishte i tillë që përdoret vetëm kundër një kundërshtari të armatosur mirë me armë të blinduara si njësitë speciale të Kosovës. Rrjedhimisht, mund të mendohet se kishin në plan t’i përdornin këto armë dhe me qëllim për të vrarë”
I pyetur se “Çdo të thotë kjo për qasjen e Serbisë ndaj Kosovës dhe ndaj rajonit?” – Marko Prelec deklaroi: –
“Nuk është sekret që Serbia nuk pajtohet me humbjen e Kosovës dhe se ende shpreson që ta rimarrë Kosovën, sigurisht jo të tërën, dhe këto shpresa janë të përqëndruara në veri, në pjesë e banuar me shumicë serbe. Shumë vëzhgues, përfshirë mua, e shohim logjikën e të menduarit të qeverisë në Beograd si jo të qartë dhe të vështirë për t’u lexuar. Andaj na mbetet ta gjykojmë përmes veprimeve të tyre. Dhe nganjëherë, si në këtë rast, ato flasin më shumë se fjalët”
“Ngjarja në Banjskë ishte me të vërtetë një kthesë e madhe. Serbia dhe serbët e Kosovës sigurisht ndihen të humbur shumë në këtë ngjarje. Kjo u kushtoi një pjesë të mirë të simpatisë ndërkombëtare që e kishin siguruar ndër vite. Dhe konfirmoi qëndrimin e qeverisë së Kosovës se në veri nuk po ballafaqohej me një popullsi të rebeluar apo të pakënaqur, por me një operacion terrorist të manipuluar nga Serbia për të cilin përgjigja e duhur ishin operacionet anti-terroriste të drejtuara nga policia speciale. Mendoj se njerëzit e kanë kuptuar se ky ishte një gabim i madh I Beogradit dhe atyre njerëzve mes komunitetit serb në Kosovë që kanë qenë të interesuar për një rezistencë të organizuar.
Do të befasohesha po të shihja diçka të ngjashme sërish, por nuk mund ta përjashtojmë por dhe nuk parashikojmë ndonjë konflikt të shkallës së gjerë” – potencoi njohesi i zhvillimeve ne Rajon.
Ndërmjetësit evropianë dhe amerikanë shpresuan që viti 2024 do të ishte viti i normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. A mendoni se kjo kornizë kohore është ende realiste?
Duke treguar se nuk ka shenja se ndonjëra prej palëve po mendon për normalizimin e situates dhe marredhenieve, Prelec tha se e vetmja rrugëdalje është marrëveshja.
“Realiteti i situatës në Kosovë është i tillë, që vendi nuk mund të zgjerojë njohjet ndërkombëtare më tej se ç’ka arritur, pa zgjidhur mosmarrëveshjet me Serbinë. Ka siguruar njohjen nga gjysma e vendeve anëtare të OKB-së dhe nuk pritet të sigurojë të tjera. Nuk ka mbetur shumë hapësirë. Tani shpresojmë që të anëtarësohet në Këshillin e Evropës. Por nuk mund të shkojë më larg se kaq ngaqë nuk ka mbetur më se çfarë të bëjë. Çështja madhore tani është të arrijë një marrëveshje me Serbinë. Por që kjo marrëveshje të funksionojë, duhet të jetë një marrëveshje që jep dhe merr. Ajo që Kosova mund t’i ofrojë Serbisë është një formë e mirë trajtimi e pakicës serbe. Asociacioni i komunave serbe duhet të kishte qenë pjesë e kësaj. Ky është vetëm një aspekt që është negociuar, por ka alternativa tjera. Gjithsesi, duhet të ketë kompromise nga të dyja palët, por për këtë nuk ka gatishmëri” – theksoi Preleç.
Shkrime
Dhëndri i Donaldit dhe një ëndërr naive me antikomunistë
Nga Skender Minxhozi
Lajmi për projektin masiv turistik që dhëndri i Donald Trump, Jared Kushner dhe investitorë arabë po përgatisin për ishullin e Sazanit dhe Zvërnecit, shpërtheu si një bombë e nënujshme në ambjentin politik e mediatik të Tiranës. Prej muajsh, qëkurse administrata Biden e ka shpallur non grata, Berisha dhe përkrahësit e tij të Rithemelimit, së bashku me mediat që ju qëndrojnë pranë, kanë nisur një qëndrim selektiv ndaj politikës amerikane. Në median afër opozitës ka më shumë lajme kundër Biden dhe kabinetit të tij. Jepen me kujdes ulje-ngritjet e sondazheve, kur ato pasqyrojnë avantazh për Trump, si dhe hidhen akuza të përditshme për faktin që demokratët amerikanë janë që të gjithë në xhepin e kostumit të Xhorxh Soros. Është ndërtuar një pritshmëri false për rikthimin e Trump në Shtëpinë e Bardhë, duke u shitur me kujdes një fakt i tillë si një shpresë e drejtpërdrejtë për Berishën dhe fraksionin e tij politik.
Ndërkohë që kjo pjesë e opozitës rrokaniset duke harxhuar energji për fatin e dhëndrit të Doktorit dhe vetë Doktorin, Rama paska qenë duke mikluar oreksin turistik të dhëndrit të Donaldit të Madh. Atij që rrugica e priste si shpëtimtarin e orës së fundit, pas zgjedhjeve presidenciale në SHBA. Ky “ngatërrim” dhëndurësh, në fakt thjesht figurativ e pa lidhje, tregon në fund të rrugës kotësinë dhe naivitetin e kalkulimeve (për të disatën herë) që bëhen në “katundin” shqiptar, kur është fjala për amerikanët.
Që këta të fundit janë një materie shumë fluide dhe kontradiktore për imagjinatën dhe parimet e shqiptarit normal, kjo është pak por e sigurt. Amerikanët janë aty, me interesat e tyre, të cilat s’duhen ngatërruar me interesat tona. Në momentin kur interesat e dy palëve, SHBA e Shqipërisë përkojnë, qeveritarët në Tiranë, majtas ose djathtas, kujtojne se i kanë miq amerikanët. Fjala vjen, kur Trump erdhi në pushtet në 2016, Rama e kishte sulmuar në CNN gjatë fushatës. Shumëkush parashikoi halle për kryeministrin shqiptar në vitet që do të vinin. Interesat që do pasonin, ku pozita e qeverisë shqiptare shihej si me peshë në politikën rajonale të SHBA në atë moment, bëri që Rama të mos merrte asnjë rrufe nga Uashingtoni për mallkimet ndaj Trump. Në fakt ajo që erdhi ishte pikërisht e kundërta. Amerikanët e mbajtën në pushtet Ramën edhe kur u ngrit Çadra e famshme në 2017, edhe gjatë krizës së dorëzimit të mandateve, kur opozita yshtte turmat e saj drejt mureve të Kryeministrisë, ndërkohë që ambasada e SHBA lëshonte paralajmërime të forta ndaj Bashës, Berishës e Kryemadhit.
Jetojmë në epokën e krizës së ideologjive dhe në botë ka sot shumë interesa të ndërthurura që e bëjnë të pakuptueshëm leximin e raporteve, marrëdhënieve dhe aleancave mes shteteve e qeverive, vetëm mbi kritere politike e përkatësie ideologjike. Që të faktorizohesh tek amerikanët duhet të kesh pushtet, por edhe të jesh i dobishëm për ta. Kjo aksiomë e vjetër vlen për të gjitha kohët dhe për të gjitha rrethanat. Kryeministrit aktual të Shqipërisë i kanë qëlluar të dyja, edhe pushteti, edhe nevoja e amerikanëve për Shqipërinë në momentin aktual. Nuk paska qenë i lindur me këmishë Edi Rama, paska qenë vetë këmisha!
Shkrime
Kush po e zvogëlon Amerikën e madhe në Shqipërinë e vogël
Nga Preç Zogaj
Jeta politike në Shqipëri, aq sa ç’është e shënuar nga proamerikanizmi i sinqertë apo pragmatist i drejtuesve politikë, po aq përshkohet nga qëndrime, përpjekje dhe dëshira të kundërta të cilat investojnë, me dashje e pa dashje, zvogëlimin e Amerikës së madhe në Shqipërinë e vogël.
Cilat janë disa nga “pistat” ku shohim të manifestohet kjo orvatje e trishtë dhe e paturpshme për gjithë çfarë SHBA kanë bërë e bëjnë për kombin dhe demokracinë shqiptare.
Së pari, tek përpjekjet për të penguar, devijuar, dobësuar, sabotuar dhe mundësisht çuar drejt dështimit premtimin e SHBA-ve dhënë popullit shqiptar për të vendosur ndëshkueshmërinë e munguar ligjore në sferat e larta. Nuk po ndalemi këtu te ajo çfarë thotë e bën kreu i Rithemelimit të PD-së, zoti Berisha, i cili e ka SPAK-un dhe drejtësinë e re targetin numër një të sulmeve të tij. T’i kërkohet e kundërta tani që është vetë në hetim do të ishte cinike. Ajo çfarë mund t’i kërkohej njeriut që ka mbajtur postet më të larta shtetërore në vend është ndarja e qartë e mbrojtjes legjitime nga denigrimi en blok i institucionit të akuzës, që sot ngërthen shpresat më të mëdha të shumicës së shqiptarëve për goditjen e korrupsionit shumëvjeçar në sistem. Duke e etiketuar SPAK-un organizatë kriminale, Berisha merr në mbrojtje vetvetiu aradhën e zyrtarëve të lartë dhe plot eksponentë të krimit të organizuar që janë hetuar e çuar para drejtësisë nga ky institucion. Lufta e tij kundër SPAK në thelb drejtohet kundër SHBA-ve dhe këtu nuk ka ndonjë të re.
Më tej, Rama ka vijuar të kërkojë rrugë dhe mundësi ligjore që të rikthejë sa të jetë e mundur, në kushtet e reja, raportet e vjetra të politikës me drejtësinë, në kuptimin që ta njohë qeni të zonë, siç thotë shprehja e popullit. Për rrjedhim SPAK të kompleksohet, të ndalë vrullin, pse jo të koordinohet me ekzekutivin dhe pushtetin politik në punën e tij. Në këtë orvatje ai e di se ka një aleat gratis të gatshëm: Berishën. Lajmi i ri më domethënës që njoftoi kryetari i grupit socialist, Blendi Çuçi pas bisedimeve me Gazmend Bardhin ishte dakordësia për të krijuar një bërthamë bipartizane për ndryshime ligjore dhe reforma që kërkojnë shumicë të cilësuar, pa i emërtuar cilat janë. Vetë dakordësia në boshllëk për momentin për të krijuar një bërthamë unike për ligje të cilësuara me një grupim, kryetari i të cilit ka si target numër një të betejës së tij drejtësinë, shpjegon shuarjen e menjëhershme të kauzave artificiale që mbajtën peng parlamentarizmin për muaj me radhë, me “fitoren” qesharake të një komisioni hetimor për konçensionet në shëndetësi për të cilët SPAK ka përfunduar hetimin penal, duke ia kaluar fjalën gjykatës.
E kupton kushdo se dështimi i investimit amerikan për drejtësinë do të çimentonte dhe përjetësonte pandëshkueshmërinë në vendin e vogël mik, kësaj radhe me medaljen e fitores mbi superfuqinë e botës. Ky do të ishte një lajm i zi për shqiptarët. Dështimi në Shqipëri do t’u kushtonte ndërkaq SHBA-ve shumë herë me tepër se sa është pesha e vendit tonë në skakierën e politikës së madhe. Nuk ka gjasë, as arsye që SPAK dhe institucionet e tjera të pavarura të tremben nga gogoli i bipartitizmit të kastës plurale solidare që prodhoi viti 2008. Situata është krejt tjetër tani. Drejtësia e ka erën në favor.
Një pistë e dytë e zvogëlimit të Amerikës së madhe në Shqipërinë e vogël është normalizimi, zhvlerësimi dhe përqeshja e sanksionimeve “non grata”, si instrument i politikës së jashtme amerikane. Mes të sanksionuarve, ai që ka bërë më shumë në këtë pistë është Berisha. Ky s’ka reshtur ta tregojë SHBA-në si një shtet rrumpallë, vendimmarrjen e së cilës mund ta marrë zvarrë një nga miliarderët e saj të shumtë, siç është Soros. Berisha u ka thënë ndjekësve të tij se SHBA-të e kanë sanksionuar në shenjë hakmarrjeje që ndaloi ndarjen e Kosovës. Pa e vrarë mendjen për kontradiksionet elementare të kësaj narrative. Dihet se opsioni i shkëmbimit të territorit për të arritur një marrëveshjes të paqes mes Kosovës dhe Serbisë ka qenë përfolur nga administrata e ish-Presidentit Trump, një armik i betuar i Soros. Ndërkohë që administrata e Presidentit Biden, së cilës i ra shorti të shpallte sanksionimin e përgatitur më parë të ish kryeministrit shqiptar, ka qenë dhe është vendosmërisht për ruajtjen e integritetit territorial të Kosovës kështu siç është.
Berisha s’ka patur, e s’ka përse, e ofron kokën e tij në sini të argjendtë para askujt. Ai është në të drejtën e tij të mos pajtohet dhe të kërkojë transparencë dhe drejtësi në lidhje më sanksionimin familjar. Rrugët për ta bërë këtë ekzistojnë. Por nuk është dashur të investohet në një mënyrë që ka nxitur një shpërthim vulgar dhe histerik të panjohur më parë të një pjesë jo të vogël të ndjekësve të tij kundër SHBA-ve.
Një pistë e tretë është rritja progresive e nivelit të karshillëkut të kërkuar dhe pa shkak të Tiranës zyrtare ndaj zyrtarëve të lartë të administratës amerikane. Shembulli i fundit i paimagjinueshëm i këtij karshillëku, i menduar apo spontan – kjo nuk ka rëndësi – është ajo çfarë tha kryeministri Rama në Tiranë, përkrah Sekretarit të Shtetit, Blinken, në lidhje me alarmin që kanë ngritur në kryeqytetet e vendeve perëndimore deklaratat e ish-Presidentit Trump për NATO-n. Rama e vlerësoi si të ekzagjeruar këtë alarm, duke shtuar se gjatë kohës kur Trump ishte në Shtëpinë e Bardhë, NATO u forcua. Rama mund ta këtë e ta mbajë këtë mendim. Ai është në lojën e tij të regjistrojë një mesazh simpatie për Trump pranë shtabit të këtij të fundit, madje të rreshtohet në krahun e atyre që urojnë rikthimin e tij në Shtëpinë e Bardhë. Por duhet thënë se gjeti kohën dhe vendin më të papërshtatshëm.
Në krye të alarmit mbarë perëndimor kundër deklaratave të tmerrshme të Trump është presidenti Biden, pastaj vinë me radhë krerët e shteteve më të fuqishme të Aleancës. Të alarmuar, jo thjesht për çfarë mund të ndodhë pas një viti, nëse Tramp fiton zgjedhjet, ku sipas kryeministrit të Hungarisë Viktor Urban, që i foli botës si zëdhënës i të zotit të punës, Trump nuk do të japë asnjë qindarkë për Ukrainën, por mbi të gjitha për efektet shumë negative që kanë sot deklaratat e tij në relativizimin e garancive të ndihmës nga NATO dhe të narrativës ruse për agresionin kundër Ukrainës.
Si kryeministër i një vendi të vogël Rama mund edhe të mos u bashkohej krerëve të shteteve të mëdha në dënimin e deklaratave të Trump, por që të sfidonte alarmin e tyre në prani të Blinken ishte jo vetëm e tepërt, por edhe fyese për mysafirin e shquar. Sakaq, kushdo mund ta kuptojë, ca më shumë Uashingtoni, se kasta politike plurale solidare në Shqipëri as që e vret mendjen se çfarë mund të humbë demokracia me fitoren e Rusisë në Ukrainë. Kasta ëndërron një ndryshim në Uashington që t’i hiqte mbështetjen drejtësisë së re në Shqipëri. Kaq.
Orvatjet për zvogëlimin dhe diskretitimin e Amerikës së madhe në Shqipërinë e vogël duhen prapësuar me përçmim pikësëpari nga publiku shqiptar. Ndryshe nga aleancat e dikurshme me ish-Bashkimin Sovjetik apo me Kinën, të imponuara nga regjimi, aleanca dhe miqësia me SHBA-në është zgjedhje e vetë shqiptarëve. Në bazë të kësaj zgjedhjeje është mirënjohja dhe vetëdija se ç’ka ardhur e ç’vjen nga SHBA, ka qenë dhe është e mirë për kombin shqiptar. Tani janë shqiptarët që kanë mundësi të vendosin drejtimin e busullës dhe të largojnë politikanët që marrin rrugën e djallit për interesat dhe hallet e tyre.
Shkrime
Shqiptarët ja kanë besuar Kosovën, Albin Kurtit, jo SHBA
Nga Mero Baze
Raportet mes Kosovës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës, janë në krizën më të rëndë që kanë përjetuar ndonjëherë në histori, për shkak të mosbesimit që kryeministri Albin Kurti ka ngjallur në mënyrë të vazhdueshme në Uashington, si një partner jo serioz i SHBA.
Tani kjo nuk është më hamendje gazetarësh, por deklaratë zyrtare nga i dërguari i SHBA për Ballkanin, Gabriel Escobar, i cili është larguar i zhgënjyer nga Kosova pas refuzimit të kryeministrit Kurti për kërkesat e SHBA për Kosovën.
Problemi është më i rëndë se sa duket, pasi në SHBA është pjekur mendimi se Albin Kurti nuk është partner i SHBA, dhe po diskutohet nëse duhet mbajtur Kosova si partnere e SHBA, apo duhet trajtuar si Albin Kurti.
Të ndash Albin Kurtin nga Kosova në këto momente nga pikëpamja diplomatike është e pamundur, pasi vendimet për Kosovën i merr Albin Kurti. Sado që të gjithë përpiqen të thonë që Albin Kurti nuk është Kosova, në fakt Albin Kurti është Kosova, dhe SHBA apo BE, nuk ka si ta ndajë Kosovën nga Albin Kurti.
Të vetmit që mund ta ndajnë Kosovën nga Albin Kurti janë shqiptarët që votojnë, por ata ja kanë besuar Kosovën, Albin Kurtit, dhe nuk mund t’i paragjykojmë pse e kanë bërë këtë. Ndaj thjesht ata duhet të përballojnë humbjen e partnerit me SHBA dhe BE, dhe pasojat e kësaj goditje të rëndë për Kosovën.
Gjithë këto broçkullat e tjera që përpiqen të relativizojnë krizën me SHBA, duke e lidhur me emra të përveçëm, me lobime, dhe akoma më keq me përpjekjen për t’i bërë karshillëk SHBA me disa lobistë anonimë në politikën gjermane apo britanike, e bëjnë dhe më serioze krizën, pasi tregon që nuk ka rrugëzgjidhje.
Kriza është këmbëkryq mes Kosovës dhe SHBA dhe është krizë besimi ndaj kryeministrit të Kosovës.
Të gjitha përpjekjet për të maskuar këtë krizë si diçka konjukturiale, dhe akoma më tepër përpjekjet për ta paraqitur Albin Kurtin si strateg anti-amerikan, që nuk u përulet superfuqive, janë hipokrizi ndaj Kosovës.
Albin Kurti është udhëheqës legjitim i Kosovës dhe është një udhëheqës i qartë anti-perëndimor dhe sidomos anti-amerikan.
Hipokrizia për ta maskuar këtë histori se duhet të jemi dhe me Albin Kurtin, dhe me SHBA, i shërben forcimit të konfliktit të SHBA me Kosovën. Ndaj shqiptarët në Kosovë duhet të zgjedhin nëse Kosovën do t’ia besojnë SHBA dhe BE, apo Albin Kurtit.
-
Pinknews7 hours ago
“O i pafytyrë mos më bëj gangon mua”/ Përleshje fizike mes Julit dhe Romeos
-
Pinknews11 hours ago
Agravon debati/ Ledjona i thyen vezën në kokë Romeos (PAMJET)
-
Kronike7 hours ago
E rëndë/ 42-vjeçarja lind në shtëpi dhe hedh foshnjën në ujërat e lumit
-
Aktualitet7 hours ago
Gjendet vendndodhja e Vis Martinajt? Shokon eksperti i sigurisë: Ka bërë operacione
-
Kosova12 hours ago
Çështja e dinarit/ Osmani: Është arritur dakordësi për një pjesë të propozimit amerikan
-
Pinknews10 hours ago
“Nëna më ka fshirë numrin…”/ Familjarët kundër lidhjes së Bardhit me Sarën
-
Pinknews12 hours ago
“I paedukatë, flet për moralin dhe…”/ Romeo shpërthen keq ndaj Julit, aktori i përmend karrierën banorit
-
Kronike12 hours ago
Vrasja e Pjerin Xhuvanit, çfarë vendosi gjykata për dëshmitarët