Connect with us

Lifestyle

Ushqimi i jetëgjatësisë: Çfarë duhet të hani për të fituar një dhjetëvjeçar jetë

Nga Silvia Turin (Corriere della Sera)

 

Disa studime tregojnë se, nëse niset përmirësimi i të ushqyerit edhe pas moshës së mesme mund të fitohet një dhjetëvjeçar jetë ose edhe më shumë në pritshmërinë e jetëgjatësisë. Po si bëhet? Njëqindvjeçarët e mbarë planetit nuk numërojnë kaloritë e marra, nuk marrin vitamina apo bëjnë dieta duke peshuar çdo gjë. Atëherë si?

Nuk është asnjëherë vonë!

Sipas disa studimeve, gjenetika ndikon 25% në jetëgjatësinë e një individi, ndërkohë që dieta, mjedisi, ushtrimet fizike dhe faktorë të tjerë të lidhur me stilin e jetës përbëjnë pjesën tjetër të ndikimit. Në këtë shkrim do të merremi me ushqimin dhe jo me faktorët e tjerë që ndikojnë në jetëgjatësinë.

Një ushqim tepër i pasur me proteina, me yndyrna dhe sheqer të shtuar përshpejton plakjen dhe patologjitë e lidhura me të, si diabeti, mbipesha, tumore të ndryshme, sëmundje kardiovaskulare, neurogjenerative dhe autoimune. Studimet dëshmojnë që nuk është kurrë vonë, edhe nëse niset përmirësimi i të ngrënit pas moshës së mesme,mund t’i shtojmë një dhjetëvjeçar moshës sonë.

95% e ushqimit duhet të vijë nga bimët!
Duket një rregull i thjeshtë, por pak vetë e venë në zbatim. Perime, drithëra, bishtaja, janë përbërësit kryesor të ushqimit të njëqindvjeçarëve kudo në Botë. E rëndësishme është dhe shumëllojshmëria e frutave dhe perimeve (ngjyrat e shumëllojshme ndihmojnë në përzgjedhje) dhe sezoni stinor.

Më të mirat në listën e ushqimeve të jetëgjatësisë janë perimet me gjethe jeshile. Studimet tregojnë se individët që kanë konsumuar të barazvlefshmen e një gote çaji në ditë me perime të ziera, kanë gjysmën e mundësisë për të vdekur në katër vitet e mëvonshme në krahasim me ata që nuk kanë ngrënë perime me gjethe jeshile.

Drithërat integralë!
Drithërat që konsumojmë duhet të jenë integralë: orizi, makaronat dhe buka. Drithërat me të vërtetë integralë (kujdes kur lexoni etiketën ta verifikoni të jetë shkruar qartë kjo) ofrojnë nivele të ndryshme vlerash ushqimore dhe janë të shëndetshme për zorrët.

Mish jo më shumë se dy herë në javë!
Mishi duhet konsumuar me kursim (siç bënin gjyshërit tanë, ndoshta tashmë stërgjyshër). Qëllimi është të arrihet në 50 gramë (më pak se një pako letrash bixhozi) konsumim për pesë herë në muaj. Do të ishte mirë të përzgjidheshin dhe produkte blegtorale që vijnë nga sipërmarrje familjare: Mishi që hanë njëqindvjeçarët në gjithë botën, vjen nga kafshë që hanë bar në gjëndje të lirë.

Bishtaja të ziera çdo ditë!
Brenda listës së perimeve, bishtajat duhet të kenë një vend të preferuar. Duhet të përdoren në vend të ushqimit blegtoral, si një pjatë e dytë. Fasule të zeza, sojë, thjerëza, qiqra, fasule të bardha, bishtajat janë çelësi i jetëgjatësisë. Janë një burim i mrekullueshëm për fibra që rregullojnë dhe shtojnë “bakteret e mira” të pranishme në zorrë dhe përmbajnë më shumë ushqyes për gram në krahasim me çdo ushqim tjetër mbi Tokë (vitamina dhe minerale). Njëqindvjeçarët, (është llogaritur) konsumojnë gati gjysëm tasi në ditë.

Të paktën 85 gramë peshk në ditë!
Njerëzit që ushqehen me perime dhe një sasi të vogël peshku në ditë, janë ata që jetojnë më gjatë. Zgjedhja më e mirë sa i takon peshqve bie mbi sardelet, merlucin dhe cironkat, të cilat nuk ndoten nga sasi të mëdha mërkuri apo agjentësh të tjerë kimikë.

Më pak bylmetëra dhe djathëra me yndyrë!
Qumështi dhe djathërat duhet të jenë pjesë të ushqimit të përditshëm dhe janë një burim i vlefshëm kalciumi. Por duhet të konsumohen të skremuar (në rastin e bylmetit) dhe në rastin e djathërave të jenë të freskët. Njëqindvjeçarët e zonave të identifikuara si zona Blu në Botë, e marrin kalciumin nga bimët. Për shembull, një tas me lakra të ziera përmban kalcium sa një gotë qumësht. Megjithatë konsumojnë edhe produkte nga dhitë apo delet që rriten në mjedise të hapura dhe të lira.

Deri 4 vezë në javë!
Vezët janë një ushqim me një profil shumë të mirë ushqyes (një profil i mirë ushqyes kondiderohet ai që luan një rol pozitiv në parandalimin e sëmundjeve) dhe mund të zëvendësojnë proteinat e mishit. Vezët janë rehabilituar edhe për kolesterolin: Studime të fundit tregojnë se nuk ekziston lidhje mes konsumit të vezëve dhe rrezikut të sëmundjeve kardiovaskulare. Aq sa organizmat ndërkombëtare të shëndetit nuk vendosin më një kufizim në konsum. Eshtë mirë të konsumohen 2 deri 4 vezë në javë.

Për thyerje të urisë, një grusht arrash!
Njëqindvjeçarët konsumojnë përditë fruta të thata, pa e ekzagjeruar. Çdo zgjedhje mes arrash, bajamesh, kikirikësh, etj. janë të vlefshme dhe të pasura në vitamina dhe minerale. Arrat janë në krye të listës: Një studim 30 vjeçar i Universitetit të Harvardit ka dëshmuar se kush konsumon arra e ka 20 % më të ulët vdekshmërinë në krahasim me ata që nuk i hanë. Të tjera studime tregojnë se frutat e thata e reduktojnë kolesterolin deri në 20 %.

Reduktimi i ëmbëlsirave!
Banorët e të ashtuquajtura “zona blu” të jetëgjatësisë, konsumojnë gati 1 të 5 e sasisë së sheqerit që konsumojmë ne. Qindravjeçarët hedhin mjaltë në çaj dhe hanë ëmbëlsira vetëm në raste festash. Pra, kujdes nga sheqeri që ne shtojmë në ushqim, apo industritë shtojnë në ushqimet tona! Për të bërë një dallim: Mjalti është i ëmbël në mënyrë natyrale dhe frutat përmbajnë sheqer në mënyrë të natyrshme. Çdo gjë tjetër e ëmbël, konsiderohet e shtuar. Pra shmangni sheqerin e shtuar. Duke nisur që nga ai që vendosni në kafe, nëpër ëmbëlsira, pije të sheqerosura, deri dhe të buka e konfeksionuar apo te mishi i përpunuar.

Konsumoni ushqime të papërpunuara!
Në vendet e zhvilluara tashmë, të konsumosh ushqime të papërpunuara, siç bënin të parët tanë, është gjithmonë dhe më e vështirë. Njëqindvjeçarët nuki marrin integratorë, pasi ushqeneh me çdo gjë që kanë nevojë nga ushqimet e papërpunuara, të cilat shpesh kultivohen në zonat ku jetojnë. Duhet të shmangim produktet me një listë të gjatë përbërësish. (maksimumi duhet të kenë 4 apo 5) dhe t’i bëni blerjet me km zero, atëherë kur mundemi.

Pini më shumë ujë!
Ekspertët rekomandojnë të pihen 8 gota ujë në ditë. Por veç faktit të hidratimit, pirja e ujit ndhmon në shmangjen e problemeve urinare, presionit, kapsit, plakjes së lëkurës, pa folur dhe për efektin në tru. Edhe çaji jeshil është i mirë, është verifikuar se ndihmon në shmangien e sëmundjeve kardiovaskulare dhe disa lloje tumoresh.

Kafeinë? Vetëm nga kafeja!
Njëqindvjeçarët pijnë kafe. Disa studime dëshmojnë se pirja e kafesë zvogëlon prekjen nga demenca dhe Parkinsoni. Një studim i fundit tregon se pirja e saj nga ana e diabetikëve ka zvogëluar vdekjen e tyre për të gjitha arsyet në 18 % dhe nga sëmundjet kardiovaskulare me 20 %. Kafeina nuk merret nga pije energjike, por vetëm nga kafeja.

Hani më pak, në më pak orë!
Një sekret për jetëgjatësinë është të hani më pak. Çdo gjë, sipas këshillave të mësipërme, por nga pak. Eshtë e rëndësishme dhe të reduktoni orët e ditës gjatë të cilave hani; për shembull mund të filloni pas orës 8.00 dhe ta mbyllni para orës 20.00. Nuk bëhet fjalë që të mos konsumoni ndonjë vakt, (shumë në modë kohët e fundit) por vetëm të respektoni ritmin e natyrës. Të parët tanë shkonin për të fjetur “me pulat”, pikërisht sepse drita e ditës duhet të rregullojë ritmet tona sa më shumë të jetë e mundur.

 

Lifestyle

Gjërat për të cilat njerëzit ju gjykojnë më së shumti

Shoqëria sot përballet me një varg problemesh sociale e një ndër to është edhe paragjykimi. Madje, njerëzit shkojnë aq larg, duke bërë gjykime edhe për gjërat më të vogla që ndoshta ju nuk u kushtoni fare rëndësi.

Ngjyra e rrobave

“Psychology Today”, thotë se njerëzit gjykojnë në bazë të ngjyrave të rrobave tuaja. Nëse ju visheni më shumë me ngjyrë të zezë do të thotë se jeni person më serioz dhe më artistik, ndërsa personat që preferojnë ngjyrat si e kuqja, cilësohen më energjik dhe më të hapur.

Kafshimi i thonjve

Nga anketa të ndryshme është vërtetuar se personat të cilët hanë thonjtë e tyre ose lëvizin këmbët gjatë qëndrimit ulur janë më të stresuar.

Këpucët

Njerëzit kanë shkuar deri tek ky element. Psikologët kanë treguar se këpucët luajnë një rol të rëndësishëm në përshtypjen që njeriu krijon tek të tjerët. Për shembull, lloji i këpucëve tregon moshën, pjekurinë, personalitetin, gjininë, nivelin intelektual e gjëra të tjera.

Mënyra si ju i shtrëngoni duart

Për këtë mund të kemi dëgjuar edhe më parë. Shtrëngimi i duarve mund të tregojë vendosmëri, fuqi dhe guxim apo në anën tjetër, dobësi, frikë dhe vetë-dyshim.

Shkrimi juaj

Personat të cilët shkruajnë me shkronja të vogla janë më të ndrojtur dhe më të rezervuar përkundër personave që shkruajnë me shkronja të mëdha që mendohet të jenë më të hapur.

Continue Reading

Lifestyle

16 Maj, Dita Ndërkombëtare e Dritës

Dita Ndërkombëtare e Dritës festohet çdo vit më 16 maj, në përvjetorin e funksionimit të parë të suksesshëm të lazerit, në vitin 1960 nga fizikani dhe inxhinieri, Theodore Maiman. Kjo ditë është një thirrje për të forcuar bashkëpunimin shkencor dhe për të shfrytëzuar potencialin e tij për të nxitur paqen dhe zhvillimin e qëndrueshëm, shkruajnë mediat e huaja.

Sipas UNESCO-s, Dita Ndërkombëtare e Dritës thekson rolin që luan drita në shkencë, kulturë dhe art, arsim dhe zhvillim të qëndrueshëm dhe në fusha të ndryshme si mjekësia, komunikimi dhe energjia.

Studimi i dritës ka çuar në burime alternative premtuese të energjisë, përparime mjekësore që shpëtojnë jetë përmes teknologjisë dhe trajtimet diagnostikuese, internetin me shpejtësi të dritës dhe shumë zbulime të tjera që kanë revolucionarizuar shoqërinë dhe kanë formësuar të kuptuarit tonë për universin.

Të fundit!

Këto teknologji u zhvilluan përmes shekujsh kërkimesh mbi vetitë e dritës, duke filluar me veprën kryesore të Ibn Al-Haytham, Kitab al-Manazir, “Libri i Optikës”, botuar në 1015 dhe duke përfshirë punën e Ajnshtajnit në fillim të shekullit të 20-të, e cila ndryshoi mënyrën se si mendojmë për kohën dhe dritën.

Pa dritë, planeti ynë do të ishte vetëm një vend i ftohtë dhe djerrë. Në të vërtetë, ku ka dritë, shpesh ka jetë me bollëk. Megjithatë, drita përfaqëson edhe më shumë për njerëzimin. Drita shkon dorë për dore me dijen; është një lente përmes së cilës mund të shihet dhe të kuptohet bota.

Continue Reading

Lifestyle

Kush tha se “epoka” e filmave romantikë ka mbaruar? Sugjerimet e Netflix

Kush tha se “epoka” e filmave romantikë ka mbaruar?  Viti 2024 është i mbushur me filma të tillë dhe këto sugjerime janë provat!

“Challengers”

“Love Lies Bleeding

“The Fall Guy”

“The Idea of You

“Música”

“Lisa Frankenstein”

“Mother of Bride”

“Turtles All the Way Down”

“The Bikeriders”

“Fly Me to the Moon”

“Twisters”

“It Ends With Us”

Continue Reading

Lifestyle

Studimi i ri: Niveli i vetmisë suaj varet sa i sinqertë jeni

Shumica prej nesh kanë të paktën 50 miq, ose të afërm që do të donin t’i ftonin në një ngjarje personale: si martesë, ditëlindje, pra një festë. Mirëpo, mos u shqetësoni nëse nuk mund të gjeni shumë miq për të festuar ditëlindjen tuaj

Nëse ju ndodh kjo gjë, mos mendoni se diçka nuk funksionon me ju. Kjo do të thotë se jeni një person me moral të lartë.

Mirëpo, ju a konsideroni veten një person me vlera të larta morale? Nëse përgjigjja është po, ka shumë gjasa që të jeni një person jo shumë popullor.

Shkencëtarët nga Universiteti i Washingtonit zbuluan se njerëzit me fokus moralin kanë tendencë të jenë më pak humorista. Dhe kjo është arsyeja pse të tjerët nuk i pëlqejnë shumë.

Studiuesit kryen 4 eksperimente për ta provuar këtë gjë. Gjatë provës së parë, zbuluan se njerëzit me vlera morale, nuk bënin shumë shaka që shkelnin vlerat e tyre.

Kjo ndodh sepse këta njerëz dyshojnë në etikën e tyre duke qeshur me një shaka të papërshtatshme. Dhe kjo provon se morali mbyt një ndjenjë të humorit.

Mirëpo, siç e dimë të gjithë, një shaka mund të jetë shumë e dobishme. Besohet se njerëzit me humor janë më inteligjent, zbavitës dhe miqësor.

Disa specialistë thonë se kjo është pika e parë e takimit për një miqësi. Për më tepër, humori mund të parashikojë suksesin e marrëdhënieve tuaja.

Në një seri shtesë eksperimentesh, studiuesit grumbulluan të dhëna për identitetin moral nga 70 punonjës. Më pas, kolegët e tyre vlerësuan ndjenjën e humorit të pjesëmarrësve dhe treguan sesa i pëlqyen ata, si dhe popullaritetin e tyre mes bashkëpunëtorëve të tjerë.

Rezultatet konfirmuan se punonjësit e fokusuar në moral u konsideruan më pak të këndshëm dhe më pak të popullarizuar në mesin e kolegëve të tyre.

Pra, nëse nuk ju pëlqen të bëni shumë shaka me miqtë tuaj, kjo do t’ju privojë paksa, pasi argëtimi është për shoqërinë!

Continue Reading

Lifestyle

Nëse keni këto shenja, duhet të pini më shumë ujë

Nuk ka shumë gjëra më freskuese sesa uji, në këtë mot të nxehtë.

Prapëseprapë, shumica prej nesh nuk pimë ujë mjaftueshëm në baza ditore. E duke bërë kështu, ne e dëmtojmë trupin tonë.

Nëse i vëreni këto shenja tek vetja juaj, ju rekomandojmë që të pini më shumë ujë.

1. Goja juaj është e thatë

Kjo duket diçka shumë e qartë, por nëse ndjeni se ju është tharë goja, ju është bërë bajate, atëherë sigurisht duhet të pini një gotë ujë. Kjo pasi pijet me sheqer nuk janë zgjidhje – sepse do t’ju bëjnë të ndjeheni edhe më të etur. Uji lagë membranat e mukozës në gojë dhe fyt, të cilat vazhdojnë ta mbajnë gojën të lagur me pështymë edhe shumë kohë pas një gllënjke ujë.

2. Lëkura juaj është e thatë

Lëkura është organi më i madh i trupit tuaj, kështu që natyrisht se ka nevojë të qëndrojë i hidratuar. Në fakt, lëkura e thatë është një shenjë e dehidratimit, që mund të çojë në shumë probleme të tjera. Mungesa e ujit nënkupton mungesë të djersës, që çon në paaftësi të trupit për të hequr yndyrën dhe pisllëkun e akumuluar gjatë ditës.

3. Sytë tuaj janë të thatë

Deri tani ndoshta e keni të qartë se uji ndikon më shumë se veç në gojë dhe fyt. Mungesa e ujit çon në sy të thatë dhe të skuqur. Pa ujë në trup, thahet edhe loti në sy. Nëse po mendoni ‘Çfarë nëse s’mund të qajë?’, kuptojeni se kjo shkakton edhe më shumë dëme në sytë tuaj, sidomos nëse vendosni lente të syrit çdo ditë.

4. Po përjetoni dhimbje në nyje

Kërci i eshtrave dhe kurrizit përbëhet nga 80% ujë. Uji është shumë i rëndësishëm për shëndetin e eshtrave. Duke e mbajtur trupin të hidratuar, nyjat janë në gjendje që të përballojnë ‘tronditjen’ e lëvizjeve të papritura, si vrapim, kërcim ose rënie.

5. Keni probleme me tretje

Folëm për rëndësinë e ujit në gojë dhe fyt, dhe se si uji mundëson funksionimin e rregullt e të gjitha proceseve. Kjo përfshin edhe sistemin e tretjes. Pa hidratim të duhur, sasia dhe fortësia e mukusit në stomak pakësohet, duke lejuar acidin e stomakut që të bëjë dëme të mëdha brenda. Kjo çon në atë çfarë njihet si “dispepsi”.

Continue Reading
Advertisement

TRENDING