Lifestyle

Pse disa i humbasin kujtimet e fëmijërisë

Pavarësisht nëse është dita kur lindi motra juaj, dita kur i morët një lodër vëllait tuaj, apo hera e parë që u rrëzuat nga biçikleta, ka të ngjarë që të keni qenë rreth moshës 3 ose 4 vjeç kur keni pasur kujtesën tuaj të parë, teksa shumica prej nesh, nuk priren që të kujtojnë ndonjë gjë para kësaj moshe.

Megjithatë, disa njerëz në moshë të rritur mund të sjellin ndërmend edhe kujtime nga mosha 2-vjeçare, ndërsa të tjerët mund të mos mbajnë mend asgjë deri në moshën 7 ose 8 vjeç. Edhe kujtimet që kemi nga mosha 3-7 vjeç janë episodike.

Nga mijëra ngjarje që përjetojmë gjatë fëmijërisë sonë, do të kujtojmë vetëm disa, dhe aq më pak kur rritemi. Kjo dukuri e njohur si “amnezia infantile”, u vu re nga babai i psikanalizës Sigmund Frojd, dhe ka mbetur një mister për studiuesit për më shumë se 100 vjet.

Vite më parë, shkencëtarët mendonin se truri i fëmijëve nuk mund të krijonte kujtime të qëndrueshme. Por tani e dimë se foshnjat e moshës vetëm 6-muajshe, mund të formojnë kujtime afatshkurtra që zgjasin disa minuta, dhe kujtime afatgjata që zgjasin për disa javë. Ndërkohë 5-vjeçarët kanë kujtime që mund të zgjasë me vite. Por kur mbushim 7-vjeç, priremi të fillojmë të humbasim kujtimet tona më të hershme. Gjatë viteve të para të jetës sonë, truri ynë krijon miliona lidhje (sinapse) thellë brenda një zone të njohur si hipokampus. Pikërisht atje ne formojmë kujtime episodike. Pra kujtime të ngjarjeve që na kanë ndodhur. Kujtimet tona të mëparshme, janë më të rrezikuara që të harrohen. Por në moshën 11-vjeçare, kujtimet tona episodike bëhen gradualisht më të ngjashme me të rriturit, dhe vazhdojnë të maturohen deri në adoleshencën tonë të vonë.

Në vitin 1953, 27-vjeçari Henri Gustav Molaison (i njohur më shpesh si H.M.) iu nënshtrua neurokirurgjisë eksperimentale për të mbajtur nën kontroll sëmundjen e epilepsisë. Kirurgët ia hoqën hipokampusin dhe disa nga zona përreth kësaj pjesë të trurit.

Megjithëse operacioni i reduktoi krizat e tij epileptike, Molaison nuk mund të krijonte më kujtime të reja afatgjata. Gjithsesi, ai mund të kujtonte ende fakte rreth botës para operacionit. Para operacionit të Molaison, mendohej se kujtimet ruheshin në të gjithë trurin.

Por ajo ndërhyrje kirurgjikale e revolucionarizoi kuptimin tonë mbi kujtesën, duke treguar se hipokampusi është shumë i rëndësishëm për kujtimet episodike dhe autobiografike, dhe se pjesë të ndryshme të trurit, janë përgjegjëse për lloje të ndryshme të kujtesës.

Pasi kemi krijuar shumë lidhje të trurit gjatë fëmijërisë sonë, ne kemi shumë më tepër kujtime në vitet tona të hershme sesa gjatë moshës madhore. Ky proces njihet si “krasitja sinaptike”, versioni i seleksionimit natyror që bën truri.

Ky proces ndihmon për të skalitur në trurin tonë të fëmijërisë/adoleshencës një version më efikas të të rriturve, duke i zhdukur lidhjet e dobëta, të papërdorura apo të panevojshme dhe duke lënë lidhjet më të forta dhe më të dobishme për të mësuar më shumë.

Edhe kujtimet tona më të hershme mund të mos jenë kujtime, por përkundrazi ato janë formuar nga foto ose histori, edhe nëse bazohen në ngjarje reale. Por edhe më e habitshme: afro 40 për qind prej nesh, kanë krijuar plotësisht detaje të kujtesës sonë të parë.

Truri ynë nuk ka aftësinë për të ruajtur kujtimet episodike, derisa të jemi të paktën 2 vjeç. Ndoshta motra juaj ju tregoi një foto të tortës suaj të mrekullueshme të ditëlindjes së parë, apo nëna ju tregoi për kohën kur menduat se do të ishte qesharake të pikturonit vëllain tuaj. Kujtimet tona të hershme janë fluide. Sa herë që tregohet një histori, disa pjesë mund të humbasin ose ndryshohen, dhe mund të përfshihen pjesë më të reja. Si fëmijë, ne kemi shumë më tepër gjasa se sa të rriturit për t’i krijuar këto kujtime të rreme.

Është interesant fakti se mosha mesatare në të cilën kemi kujtimet tona të para, mund të ndryshojë me 2 vjet midis kulturave të ndryshme. Ndërsa një neozelandez i ri i popullit vendas Maor mund të kujtojë pjesëmarrjen e tij në një martesë në fis që në moshën 2 vjeç e gjysmë, një i rritur koreano-jugor mund të mos kujtojë asgjë deri në moshën 4 vjeç e gjysmë.

Theksi që i vënë Maorët të kaluarës dhe ritregimi i shpeshtë i historive familjare, bën që ata të kenë kanë kujtimet më të hershme në krahasim me çdo kulture tjetër.

Po ashtu stili i tyre shumë i detajuar i rrëfimit, ndikon mbi mënyrën sesi fëmijët e tyre do të kujtojnë në jetën e tyre të mëvonshme. Ndërkaq, kulturat që vlerësojnë autonominë personale, priren të kenë kujtime më të hershme, sesa kulturat që vlerësojnë më shumë lidhjet sociale.

Related Topics:femijerise kujtimet lifestyle

Click to comment

Lifestyle

Pse duhet të konsumoni sa më shumë arra

Përfitimet shëndetësore të arrave janë mbresëlënëse. Ato kanë një mori lëndësh ushqyese, si yndyrna, omega-3, vitaminë E dhe magnez.

Disa nga arsyet pse duhet të hani arra rregullisht është sepse:

Arrat mund të ndihmojnë në uljen e presionit të gjakut.

Studimet kanë zbuluar se arrat janë në gjendje të ulin nivelin e kolesterolit.

Arrat mund të zvogëlojnë rrezikun e disa kancereve

Për shkak të shumë antioksidantëve dhe lëndëve ushqyese anti-inflamatore që gjenden te arrat, komuniteti shkencor ka zbuluar se arrat mund të zvogëlojnë rrezikun e disa llojeve të kancerit, duke përfshirë atë të gjirit, kolorektalin dhe prostatën.

Arrat mbështesin funksionin e mirë të trurit

Disa studime sugjerojnë se arrat janë të mira për trurin dhe kujtesën tuaj. Një studim zbuloi se arrat përmirësonin ndjeshëm aftësitë e të mësuarit, kujtesën dhe ankthin.

Arrat ju ndihmojnë të keni një plakje të shëndetshme

Arrat janë të mbushura me lëndë ushqyese të shëndetshme që përmirësojnë trurin tuaj dhe ju ndihmojnë të plakeni mirë.

Një studim vëzhgues i mbi 50,000 grave të moshuara tregoi se ato me dietat më të shëndetshme kishin një rrezik 13% më të ulët të problemeve shëndetësore dhe arrat ishin ndër ushqimet që dhanë kontributin më të fortë në një dietë të shëndetshme.

Lifestyle

Kjo është shenja më e zgjuar e Horoskopit

Ekzistojnë lloje të ndryshme të inteligjencës – disa janë të lindura, dhe disa i fitojmë gjatë jetës.

Disa njerëz instinktivisht dinë të reagojnë në situata të reja, dhe disa reagojnë bazuar në përvojat e kaluara. Këto janë të gjitha gjëra që përcaktojnë inteligjencën e dikujt, dhe ka faktorë të tjerë. Njëra prej tyre është astrologjia.

Çdo shenjë e zodiakut ka specifikat e veta dhe secila është e veçantë në diçka. Thuhet se Dashi është i pavarur, Akrepat janë besnikë dhe Virgjëreshat janë të organizuara.

Studiuesit britanikë u përpoqën të përcaktonin se cila ishte shenja më e zgjuar, dhe për ta bërë këtë, ata e bazuan kërkimin e tyre në numrin e çmimeve Nobel të dhëna që nga viti 1901.

Binjakët janë treguar të jenë shenja më e zgjuar e zodiakut.

Anëtarët e kësaj shenje morën 97 çmime Nobel në shekullin e kaluar, që është padyshim një arritje mbresëlënëse. Edhe pse mund të mos keni qenë nxënësi më i mirë në shkollën e mesme, tani mund të jetë koha për ta ndryshuar atë dhe për të përqafuar aftësitë tuaja.

Binjakët konsiderohen si shenja më e zgjuar sepse ata gjithmonë përpiqen të jenë më të mirët dhe u pëlqen të mësojnë gjëra të reja, shkruan Astrofame.

Kurioziteti i tyre natyror do të thotë që atyre u pëlqen të sfidojnë veten dhe të shkëlqejnë në gjithçka.

Lifestyle

Njerëzit inteligjentë e gjejnë më vështirë dashurinë e jetës

Njerëzit inteligjentë janë më analitikë kur është fjala për dashurinë. Kjo për shkak se njerëzit inteligjentë kanë tendenca të kenë parashikime më të mira sesa të tjerët.

Kur i përmendim ‘parashikimet’, fjala është për aftësinë e të analizuarit një situatë, të rikujtoni përvojat e kaluara relevante dhe t’i shikoni mundësitë adekuate për të ardhmen.

Nëse këtë mentalitet e aplikoni edhe në lidhje të dashurisë, njerëzit inteligjentë largohen më shpejt nga lidhja kur shfaqen shenjat e para të telasheve, transmeton Ekonomia Online. Pra, nëse përvoja është mësuesi më i mirë, atëherë njerëzit e mençur do të mbështeten në të për t’i marrë vendimet.

Inteligjentët “mbrohen”

Efekt tjetër anësorë i të mbështeturit në përvojë kur është fjala për dashurinë, është se inteligjentët kanë tendenca të mbrohen apo ruhen më shumë. Ata kanë më shumë problem të jenë më të hapur sepse truri i tyre analitik asnjëherë nuk ndalon së reflektuari në rrethanat e të kaluarës kur janë hapur me dikë tjetër dhe që janë lënduar nga ky proces.

Për këtë arsye, njerëzit tjerë mendojnë se personi është i ftohët – karakteristikë të cilën askush nuk e dëshiron te një partner.

Njerëzit inteligjentë duan vet të jenë beqarë

Njerëzit me inteligjencë të lartë mendojnë analitikisht, edhe kur vjen fjala për gjërat si lidhjet e dashurisë. Prandaj, njerëzit inteligjentë e kuptojnë se të qenit vetëm është më mirë sesa të qenit me personin e gabuar. Ky është vendim tejet i menduar dhe i arsyeshëm.

Pra, në esencë, njerëzit inteligjentë janë beqarë sepse duan të jenë beqarë.

Lifestyle

Pluhuri afrikan pritet të mbulojë Athinën dhe Kretën në Greqi

Autoritetet janë në alarm “të kuq” për shtatë ditët e ardhshme, pasi sipas parashikimeve të ekspertëve pritet të ketë një përqendrim të madh të pluhurit afrikan në atmosferë.

Nëse parashikimet vërtetohen, përqendrimi i pluhurit afrikan në atmosferë do të jetë veçanërisht i lartë dhe spitalet dhe autoritetet kompetente do të duhet të mobilizohen menjëherë, për grupet vulnerabël dhe qytetarët me probleme të frymëmarrjes.

Më konkretisht, nga dita e sotme, e premte, 17 maj, deri të enjten, 23 maj, pluhuri afrikan pritet të mbulojë vendin, ndërsa do të ketë edhe rritje të temperaturës.

Efektet do të intensifikohen gjatë fundjavës dhe do të zgjasin të paktën deri të enjten.

Deri më tani, ato pritet të tërhiqen gradualisht të premten.

Parashikimet tregojnë se zonat ku fenomeni do të jetë më intensiv janë Kreta dhe Athina.

Në këto dy zona pritet një përqendrim i lartë i pluhurit afrikan, por të dhënat e deritanishme nuk tregojnë se fenomeni do të ngjajë me pamjet e frikshme të ndodhura muajin e kaluar.

Efektet do të jenë më të dobëta në Peloponez, ndërsa Greqia e Veriut nuk duket të jetë prekur deri më tani.

Në të njëjtën kohë, në të njëjtat ditë merkuri do të rritet ndjeshëm dhe temperaturat do të lëvizin në kufijtë e valës së të nxehtit, por pa i tejkaluar ato.

Në Kretë temperaturat “do të arrijnë” deri në 35 gradë Celsius.

Harta tregon përqendrimet e vlerësuara të pluhurit pranë tokës për orët e mbrëmjes të së premtes 17/05 në të gjithë vendin, ndërsa grafikët e ngulitur paraqesin përqendrimet e pluhurit në lartësi në tre qytete të zgjedhura (Athinë, Kalamata, Heraklion).

Lifestyle

Gjërat për të cilat njerëzit ju gjykojnë më së shumti

Shoqëria sot përballet me një varg problemesh sociale e një ndër to është edhe paragjykimi. Madje, njerëzit shkojnë aq larg, duke bërë gjykime edhe për gjërat më të vogla që ndoshta ju nuk u kushtoni fare rëndësi.

Ngjyra e rrobave

“Psychology Today”, thotë se njerëzit gjykojnë në bazë të ngjyrave të rrobave tuaja. Nëse ju visheni më shumë me ngjyrë të zezë do të thotë se jeni person më serioz dhe më artistik, ndërsa personat që preferojnë ngjyrat si e kuqja, cilësohen më energjik dhe më të hapur.

Kafshimi i thonjve

Nga anketa të ndryshme është vërtetuar se personat të cilët hanë thonjtë e tyre ose lëvizin këmbët gjatë qëndrimit ulur janë më të stresuar.

Këpucët

Njerëzit kanë shkuar deri tek ky element. Psikologët kanë treguar se këpucët luajnë një rol të rëndësishëm në përshtypjen që njeriu krijon tek të tjerët. Për shembull, lloji i këpucëve tregon moshën, pjekurinë, personalitetin, gjininë, nivelin intelektual e gjëra të tjera.

Mënyra si ju i shtrëngoni duart

Për këtë mund të kemi dëgjuar edhe më parë. Shtrëngimi i duarve mund të tregojë vendosmëri, fuqi dhe guxim apo në anën tjetër, dobësi, frikë dhe vetë-dyshim.

Shkrimi juaj

Personat të cilët shkruajnë me shkronja të vogla janë më të ndrojtur dhe më të rezervuar përkundër personave që shkruajnë me shkronja të mëdha që mendohet të jenë më të hapur.