Detyra e gazetarit është të publikojë sekrete dhe jo t’i ruajë

Nga Lutfi Dervishi

Nëse policia, prokuroria dhe gjykata do të trajtonin çështjen e të “dhënave personale” të shqiptarëve të bëra publik në prill të 2021, me po atë seriozitet që trajtuan ndërtimin pa leje të një koteci pulash nga një zonjë 82-vjeçare në Nartë të Vlorës, sot nuk do të ishte nevoja që Prokuroria dhe policia të kërkonin ndalimin e publikimit të materialeve të hakuara.

Prokuroria ende nuk ka gjetur fajtorët e bërjes publike të të dhënave të 900 mijë shqiptarëve – fajtorë që i dinë të gjithë – me përjashtim të prokurorëve.

Njoftimi për ndalimin e publikimit nuk ka shumë vlerë praktike. Ky njoftim nuk ka fuqi jashtë territorit të Shqipërisë. Media dhe gazetarët nuk janë përshirë në aktin e hakerimit. Nuk kanë asnjë rol në këtë histori. Krimi është kryer nga të tjerë.

Materialet e hakeruara që mund t’i aksesojë kudo mund të shërbejnë si informacione me shumë vlerë për median dhe mund të ketë interes publik. Gazetarët nuk kanë asnjë rol në “hakerimin” e dokumenteve.

Ka plot pyetje legjitime që ende dhe sot nuk kanë përgjigje.

Pse SPAK dhe më pas Prokuroria e Tiranës nuk kanë mbyllur ende hetimet për “rrjedhjen e të dhënave”? Dhe këtu nuk kemi pasur hakerim. Çështje e thjeshtë. Si përfunduan të dhënat që grumbullohen vetëm nga AKSH-i në duar të patronazhistëve?

Pas publikimit të pagave u premtua zyrtarisht se do të forcohet sistemi mbrojtës dhe do të investohet më shumë për sigurinë.

Çfarë po ndodh me sistemin TIM-s? Një sistem i mbyllur që edhe sipas ekspertëve është shumë i vështirë hakerimi?

Në qindra mijëra dokumente të hakeruara mund të ketë dokumente që cenojnë sigurinë kombëtare, por pa diskutim ka dokumente që kanë interes publik. Madje edhe ato të sistemi TIMS. Nëse gazetarët, për shembull, me këto dokumenta vërtetojnë hyrje daljet e personave në kërkim (p.sh. rasti incineratorëve) a është ky interes publik apo “cenim i sigurisë kombëtare”?

Nëse gazetarët ngrenë pyetjen: Si është e mundur që policia ka qenë e informuar për persona shumë të kërkuar kanë qenë në qendër të Tiranës dhe nuk ka vepruar? Kjo pyetje është me interes publik apo cenon sigurinë kombëtare?

Nëse nga e-mail drejtuar Kryeministrit (edhe këto të hakeruara) gazetarët zbulojnë ta zëmë një denoncim për aferë korruptive, është kjo çështje me interes publik apo cenim i sigurisë kombëtare?

Në bazë të ligjit për të drejtën e informimit gazetarët mund të kërkojnë kopje të e-mail-eve të çdo zyrtari të lartë dhe këtu nuk kemi as cenim rendi, as cenim të sigurisë kombëtare dhe madje as cenim të pritatësisë.

Ka një dyshim të bazuar qoftë te serioziteti hetimit qoftë edhe te angazhimi i autoriteteve. Sepse janë tallur me rrjedhën e të dhënave personale dhe në vijimësi kanë gënjyer duke thënë: “të dhënat janë të sigurta”, “Nuk kanë marrë ndonjë gjë me rendësi etj., etj.

Gazetarët dhe media kanë të drejtë të mbledhin dhe të përpunojnë informacion që tashmë është publik. Por në rastin konkret duke treguar kujdes për të ruajtur sigurinë e individëve. Jo çdo gjë mund të publikohet, por nuk ka dyshim se ka plot lëndë me interes për publikun. Një përzgjedhje e mirë, një konsultim me juristë dhe një kujdes i shtuar do të ishin një shërbim i madh që i bëhet publikut.

Nuk është detyrë e gazetarëve të ruajnë “sekrete”, por t’i publikojnë ato.

Sa i përket autoriteteve, gazetarët mund të kenë më shumë besim te policia dhe prokuroria nëse ta zemër për “rrjedhjen e të dhënave personale”, tregojnë të njëjtin zell siç treguan për zonjën 82 vjeçare nga Narta.

P.S. Njoftimi i Prokurorisë për ndalimin nuk gjendet as në faqen zyrtare të Prokurorisë as te faqja zyrtare e policisë. Për momentin gjendet vetëm në faqen e Facebook-ut të policisë. Ndoshta është edhe në ndonjë grup Whatsapp apo Telegram.