Kina zbaton ‘urdhërin’ e SHBA, i bën thirrje Iranit: Mos e mbyllni ngushticën e Hormuzit

Kina ka njoftuar Iranin në mënyrë zyrtare që të mos mbyllë ngushticën e Hormuzit, ose në të kundërt rrezikohet një përshkallëzim i vërtetë në ekonominë botërore dhe Lindjen e Mesme.

Kjo thirrje e Kinës vjen pasi SHBA-të, përmes Sekretarit të Shtetit, Marco Rubio, i bënë thirrje Pekinit zyrtar të parandalonte Iranin nga mbyllja e Ngushticës së Hormuzit, një nga rrugët më të rëndësishme të transportit detar në botë.

Vetë komentet e Rubios erdhën pasi televizioni shtetëror iranian Press TV raportoi se Parlamenti kishte miratuar një plan për të mbyllur Ngushticën, por shtoi se vendimi përfundimtar i takon Këshillit Suprem të Sigurisë Kombëtare.

Çdo ndërprerje e furnizimit me naftë do të kishte pasoja të thella për ekonominë. Kina në veçanti është blerësi më i madh në botë i naftës iraniane dhe ka një marrëdhënie të ngushtë me Teheranin.

Çmimet e naftës u rritën pas sulmit të SHBA-së ndaj centraleve bërthamore iraniane, me çmimin e naftës së papërpunuar Brent që arriti nivelin më të lartë në pesë muaj.

“Unë e inkurajoj qeverinë kineze në Pekin t’i telefonojë ata [Iranin] për këtë, sepse ata varen shumë nga Ngushtica e Hormuzit për naftën e tyre”, kishte thënë Rubio në një intervistë me Fox News të dielën.

“Nëse ata [i mbyllin Ngushticat]… kjo do të jetë vetëvrasje ekonomike për ta. Dhe ne kemi mundësi për t’u marrë me këtë, por edhe vendet e tjera duhet ta shqyrtojnë këtë. Do të dëmtonte ekonomitë e vendeve të tjera shumë më keq se tonat”.

Rreth 20% e naftës botërore kalon nëpër Ngushticën e Hormuzit, me prodhuesit kryesorë të naftës dhe gazit në Lindjen e Mesme që përdorin rrugën ujore për të transportuar energji nga rajoni.

Çdo përpjekje për të ndërprerë operacionet në Ngushticë mund t’i rriste çmimet globale të naftës në mënyrë marramendëse.

Çmimet e naftës u rritën shkurtimisht kur filloi tregtia të hënën, me Brent që u ngjit në 81.40 dollarë për fuçi.

Megjithatë, më pas ra përsëri në rreth 78 dollarë, 1.4% më shumë gjatë ditës.

“SHBA-të tani janë të pozicionuara me një qëndrim të madh mbrojtës në rajon për t’u përgatitur për çdo kundërsulm të Iranit. Por rreziku për çmimet e naftës është se situata mund të përshkallëzohet më tej”, tha Saul Kavonic, kreu i kërkimit të energjisë në MST Financial.

Kostoja e naftës bruto ndikon në gjithçka, nga sa kushton të mbushësh makinën tënde deri te çmimi i ushqimit në supermarket.

Kina në veçanti blen më shumë naftë nga Irani sesa çdo vend tjetër – me importet e saj nga Irani që tejkaluan 1.8 milion fuçi në ditë muajin e kaluar, sipas të dhënave nga firma e ndjekjes së anijeve Vortexa.

Ekonomitë e tjera të mëdha aziatike, përfshirë Indinë, Japoninë dhe Korenë e Jugut, gjithashtu mbështeten shumë në naftën bruto që kalon nëpër Ngushticë.

Analistja e energjisë Vandana Hari ka thënë se Irani ka “pak për të fituar dhe shumë për të humbur” nga mbyllja e Ngushticës.

“Irani rrezikon t’i shndërrojë fqinjët e tij prodhues të naftës dhe gazit në Gjirin Persik në armiq dhe të shkaktojë zemërimin e tregut të tij kryesor, Kinës, duke ndërprerë trafikun në Ngushticë”, tha Hari për BBC News.

Një hartë që tregon vendndodhjen e Ngushticës së Hormuzit, si dhe korridoret e transportit detar dhe kufijtë detarë.

SHBA-të iu bashkuan konfliktit midis Iranit dhe Izraelit gjatë fundjavës, me Presidentin Donald Trump që tha se Uashingtoni kishte “zhdukur” vendet kryesore bërthamore të Teheranit.

Megjithatë, nuk është e qartë se sa dëme shkaktuan sulmet, me mbikëqyrësin bërthamor të OKB-së që thotë se nuk ishte në gjendje të vlerësonte dëmin në uzinën bërthamore nëntokësore të fortifikuar rëndë në Fordo. Irani ka thënë se ka pasur vetëm dëme të vogla në Fordo.

Trump gjithashtu e paralajmëroi Iranin se do të përballet me sulme “shumë më të këqija” në të ardhmen nëse vendi nuk do të braktiste programin e tij bërthamor.

Të hënën, Pekini tha se sulmet amerikane kishin dëmtuar besueshmërinë e Uashingtonit dhe bëri thirrje për një armëpushim të menjëhershëm.

Ambasadori i Kinës në OKB, Fu Cong, tha se të gjitha palët duhet të frenojnë “impulsin e forcës… dhe t’i shtojnë benzinë ​​zjarrit”, sipas një raporti shtetëror të CCTV.

Në një editorial, gazeta shtetërore e Pekinit, Global Times, tha gjithashtu se përfshirja e SHBA-ve në Iran “e kishte komplikuar dhe destabilizuar më tej situatën në Lindjen e Mesme” dhe se po e shtynte konfliktin në një “gjendje të pakontrollueshme”.